Dünya Altın Konseyi (WGC) tarafından yayımlanan “2024 Altın Talep Eğilimleri” raporu, merkez bankalarının altın taleplerinin ortalama ve uzun vadede artmaya devam ettiğini ortaya koydu.
2024’te altın talebinin, enflasyon korkuları ve küresel ticaretin bozulması gibi jeopolitik ve ekonomik belirsizliklerin etkisiyle, merkez bankaları ve bireysel yatırımcıların yoğun ilgisi sayesinde daha önce görülmemiş seviyelere ulaşması bekleniyor. Merkez bankaları, 2024’te de dikkat çekici bir alım stratejisi izleyerek arka arkaya üçüncü kez 1000 tondan fazla altın satın aldı. Geçtiğimiz yıl toplam 1051 ton altın satın alan merkez bankaları, 2022’de de 1045 ton altın almıştı.
Merkez bankalarının altın alımları, ons altın fiyatlarının sürekli olarak rekor kırmasının en önemli sebeplerinden biri olarak gösteriliyor. Bu durumu, merkez bankalarının yanı sıra yüksek rezerv tutma eğilimleri ile ekonomik riskler ve artan jeopolitik gerilimler de etkiliyor.
Altın rezervleri, bir ülkenin para rezervlerinin merkez bankaları tarafından altın külçeleri şeklinde saklanan kısmını tanımlıyor. Bu rezervler, ekonomik belirsizliklere karşı bir koruma sağlar ve kriz zamanlarında bir ödeme aracı olarak işlev görebilir.
Dünya Bankası, merkez bankalarının rezervlerinin yüzde 22’sini altın olarak tutmalarını önerirken, bazı merkez bankalarının portföylerinde altın rezervinin bu öneriyi aşması dikkat çekiyor. WGC’nin anketine katılan merkez bankalarının yüzde 69’u, gelecek beş yıl içinde portföylerindeki altın oranını artırmayı hedeflediğini belirtti.
Polonya, dünya genelinde en fazla altın alımı yapan ülke
Polonya, geçen yıl 90 ton ile tarihinin en yüksek yıllık altın alımını gerçekleştirerek dünya genelinde en fazla altın satın alan ülke oldu. Polonya Merkez Bankası, altının portföyündeki oranını neredeyse yüzde 17’ye kadar yükseltti. Türkiye ise 75 ton alım ile ikinci sırada yer aldı.
Ekonomik ve jeopolitik risklerin artmasıyla birlikte, merkez bankalarının yanı sıra yatırımcılar da “güvenilir liman” olan altına yönelmektedir. Türkiye, dünya altın rezervleri sıralamasında ilk 10’da olduğu gibi 2024 sonu itibarıyla 615 ton altın rezervine sahip durumda. Bu rezerv, ülkenin dış rezervlerinin yüzde 36’sını oluşturmaktadır. 2023 yılının 14 Şubat haftasında ise Türkiye’nin merkez bankası altın rezervleri 1 milyar 912 milyon dolarlık artışla 72 milyar 475 milyon dolara yükseldi.
En fazla altın rezervi ABD’nin
Aralık 2024 itibarıyla dünya genelinde merkez bankalarının toplam 37 bin 775 ton altın rezervi bulunuyor. WGC’ye göre, geçen yılın sonuna kadar toplamda 216 bin 265 ton altın çıkarıldı. Çıkarılan altının 97 bin 149 tonu, altın takı olarak kullanıldı. Merkez bankaları çıkarılan altının yaklaşık yüzde 17’sini elinde bulundurmaktadır.
ABD, en fazla altın rezervine sahip ülke olarak yaklaşık 8 bin 133,5 ton altın saklamaktadır. Bu rezerv, ABD’nin toplam dış rezervlerinin yüzde 75’ini oluşturuyor ve defter değeri ons başına 42,22 dolar olarak hesaplanıyor.
Almanya, dış rezervlerinin yüzde 74’ünü oluşturan yaklaşık 3 bin 351,5 ton altın ile ikinci sırada bulunurken; IMF 2 bin 814 ton ile üçüncü, İtalya 2 bin 451,8 ton ile dördüncü ve Fransa ise 2 bin 437 ton ile beşinci sıradadır.
Rusya altın rezervleriyle yaptırımlara başa çıkıyor
Ukrayna ile savaş halinde olan Rusya’nın altın rezervi 2 bin 335,9 ton olarak kaydedilmiştir. Bu rezerv, Rusya’nın toplam dış rezervlerinin yüzde 32’sini oluşturuyor ve Batı’nın yaptırımlarına karşı dirençli kalmasının sebeplerinden biri olarak gösteriliyor.
Dünyanın en büyük altın üreticisi olan Çin, resmi olarak portföyünün yaklaşık yüzde 6’sını temsil eden 2 bin 279,6 ton altın bulundurarak yedinci sıradadır. ABD ile artan ticaret ve Tayvan gerilimleri nedeniyle, Çin merkez bankasının altın alımlarını sürdüreceği öngörülüyor. Geçtiğimiz yıl 44 ton altın alan Çin Merkez Bankası, bu yılın ocak ayında portföyüne yaklaşık 5 ton altın ekledi.
İsviçre, 1039,9 ton altın ile sekizinci sırayı alırken; Hindistan 876,2 ton ile dokuzuncu, Japonya ise 846 ton ile onuncu sırada yer almakta. Türkiye, 615 ton ile bu sıralamada 11. sıraya yerleşiyor (IMF hariç ilk 10’da).
Altın ons fiyatı bu yıl 10 kez rekor yeniledi
Bu yılın başında 2 bin 623 dolardan işlem görmeye başlayan altının ons fiyatı, yıl boyunca yaklaşık 330 dolar değer kazanarak 10 kez rekor kırdı. Analistler, ABD’nin agresif gümrük vergisi politikalarının sonuçlarının piyasalara olan etkilerini vurguluyor.
ABD Başkanı Donald Trump’ın göreve başlamasından bu yana belirsizlik, güvenli liman olarak altına olan talebi artırmış durumda. Ayrıca, Çin Merkez Bankası gibi diğer merkez bankalarından gelen talepler, altın ons fiyatlarını yukarıya doğru iten faktörler arasında yer alıyor.
Trump’ın iktidara gelmesiyle ABD ile Çin arasındaki ilişkilerin gerginleşmesi ve jeopolitik risklerin artması bekleniyor. Bunun yanı sıra, artan jeopolitik gerilimler, Ukrayna’daki savaş, yaptırımlardan kaçınma eğilimi ve doların uluslararası rezerv para birimi rolünün zayıflaması, değerli metale olan talebi artırmaktadır.
Ayrıca, teknoloji alanındaki yapay zeka ve elektronik uygulamalardaki artış nedeniyle geçen yıl altın talebi yüzde 7 artarak 326 tona yükseldi ve bu durum fiyatların yukarı yönlü etkilenmesine sebep oldu.
