Türkiye’deki araç muayene hizmetleri, 20 Aralık 2004 tarihinde gerçekleştirilen ihale ile kuzey ve güney bölgeleri için özelleştirilmiştir. İlgili imtiyaz sözleşmeleri, 15 Ağustos 2007 tarihinde yatırımcılarla imzalanmış olup, bu sözleşmelerin geçerlilik süresi 14 Ağustos 2027 tarihinde sona erecek.
Araç Muayene İstasyonlarının Açılması, İşletilmesi ve Araç Muayenesi Hakkında Yönetmelik’te yer alan düzenlemelere göre, “Araç muayene ihalesi için imtiyaz sözleşme süresi bitimi tarihinden en az 5 yıl öncesinde gerekli plan, proje, altyapı ve benzeri işlemler başlatılır ve yeni ihale en geç 15 Ağustos 2027 tarihine kadar sonuçlandırılır.” hükmü doğrultusunda, harekete geçilmiştir.
Mevcut sözleşmelerin sona ermesinin ardından kamu hizmetinin aksamadan devam etmesi için özelleştirme hazırlıkları yapılmaya başlamıştır. Bu çerçevede, Cumhurbaşkanı Kararı ile araç muayene hizmetleri yeniden özelleştirme kapsamına alınmıştır.
Özelleştirme süreci çerçevesinde, araç muayene hizmetleri 20 yıl boyunca imtiyaz hakkı verilmesi suretiyle özelleştirilecektir.
Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB) tarafından gerçekleştirilecek ihalede, teklif verme süresi dün sona ermiş olup, kamu hizmetinin sürekliliğini sağlamak amacıyla özelleştirme çalışmaları 15 Ağustos 2027 tarihine kadar tamamlanması planlanmaktadır.
Tekliflerin toplanmasının ardından, pazarlık usulüyle yapılacak olan ihale sonucunun Cumhurbaşkanı’nın onayına sunulması beklenmektedir. Ayrıca, Rekabet Kurulu’nun konuya ilişkin kararı ve Danıştay sürecinin tamamlanmasıyla, yeni sözleşme imzalanacaktır. Yeni işleticilerin, ilgili bölgede araç muayene hizmetlerini sağlama yetkisi bulunacaktır.
Artan araç sayısına bağlı olarak yeni istasyon açılacak
İlgili düzenlemelere göre, 20 yıllık imtiyaz süresince muayene ücretlerinden ilk üç yıl için yüzde 30, izleyen 7 yıl için yüzde 40 ve son 10 yıl için de yüzde 50 oranında kamu payı Hazine’ye aktarılacaktır. Ayrıca, yeni dönemde kredi kartı ile yapılan muayene ücreti ödemelerinde, kredi kartı komisyonları vatandaşlara yansıtılmayacak; bu masraflar işletici tarafından karşılanacaktır.
Hizmet sunacak araç muayene istasyonlarının inşası ve gerekli makine-ekipman yatırımları, işleticilere ait bir yükümlülük olacaktır. Ayrıca, artan araç sayısına bağlı olarak yeni muayene istasyonları açma zorunluluğu da bulunmaktadır.
Özelleştirme ihalesi kapsamında, trafiğe tescilli motorlu ve motorsuz araçların muayeneleri Avrupa Birliği standartlarına uygun şekilde gerçekleştirilecektir.
Bu sayede, trafik kazalarında araçlardan kaynaklanan can ve mal kaybını önlemek amacıyla kamu denetimi altında gerçekleştirilen araç muayene istasyonlarına yatırım yapılması ve muayene hizmetlerinin özel sektör aracılığıyla kamu bütçesine herhangi bir yük getirmeden sunulması amaçlanmaktadır.
Öte yandan, Türkiye’de mevcutta yaklaşık 31 milyon 300 bin araç bulunmaktadır. Bu araçların büyük bir kısmını otomobiller oluşturmaktadır. Hâlihazırda, ülkede 223 sabit ve 93 seyyar muayene istasyonu aktif bir şekilde faaliyet göstermektedir.
