Çin, insansız hava araçlarına odaklanmış dev savaş gemisi Sichuan’ı başarıyla denizle buluşturdu. Böylece, Türkiye ve İran’ın ardından İHA gemisini ilk duyuran üçüncü ülke olmuş oldu. Uzmanlar bu gelişmenin, deniz savaşları açısından devrim niteliğinde bir dönemin habercisi olduğunu ifade ediyorlar.
TCG Anadolu, Şehit Bagheri ve Sichuan… Türkiye, İran ve Çin, dünyanın ilk insansız hava aracı (İHA) gemilerini denizlerde tanıtarak, deniz kuvvetlerinde önemli bir rekabetin kapılarını aralamış durumda. Bu gemiler, daha düşük maliyet, daha uzun menzil ve tamamen risksiz hava gücü sunarak, geleceğin savaş paradigmasını köklü bir şekilde değiştiriyor.
Business Insider (BI), bu yeni dönemin öncüsü olan İHA gemilerini ve bu alanda ilki gerçekleştiren üç ülkeye yakından bakıyor: Türkiye, İran ve Çin.
PEKİN’İN SESSİZ GÜÇ GÖSTERİSİ 27 Aralık’ta denize indirilen Sichuan, 853 feet (yaklaşık 260 metre) uzunluğu ve 40 bin ton üzerindeki ağırlığıyla dünyanın en büyük amfibi saldırı gemisi unvanını elde etti. Çin donanmasının Tip 075 sınıfı üzerinden geliştirilen bu gemi, İHA operasyonlarına özel bir tasarım ile dikkat çekiyor. Geminin güvertesinde, sabit kanatlı insansız hava araçlarının güvenli bir şekilde havalanabilmesi için mancınık ve durdurma sistemleri mevcut. Bu tasarım, Çin’in insanlı savaş uçaklarından bağımsız, tamamen insansız bir hava filosuna yönelik yatırımlar yaptığını göstermekte.
İHA TAŞIYICI NE ANLAMA GELİYOR? İHA gemileri, binlerce insansız hava aracını kısa sürede havalandırabilen özel uçuş güvertelerine sahip gemiler olarak tanımlanmaktadır. ABD Donanması’nın 1980’lerden beri çeşitli gemilerde İHA kullanımı bulunsa da, tamamen işlevsel bir İHA gemisi konsepti son yıllarda ortaya çıkmış durumda. Bu gemiler, hava gücünü mürettebatsız sunarak, özellikle keşif ve taarruz görevlerinde düşük maliyetli ama etkili bir savaş yeteneği sunuyor. Bu konsept, savunma sanayi fuarlarında ve bilim kurgu eserlerinde sıkça yer bulmuşken, artık gerçek donanma stratejilerinin merkezine yerleşmiş bulunuyor.
TÜRKİYE’NİN ÖNCÜ ADIMI: TCG ANADOLU İlk İHA gemisini envanterine dahil eden ülke Türkiye oldu. 2015 yılında siparişi verilen TCG Anadolu, 2023’te Türk Deniz Kuvvetleri’ne katılarak Bayraktar TB3 ve Kızılelma ile donatılmış şekilde dünyanın ilk özel yapım İHA gemisi olarak öne çıkıyor. Bayraktar TB3, TB2 modelinin deniz uyumlu versiyonu olarak geliştirilirken, Kızılelma, savaş uçağı gibi performans sergileyen insansız bir jet olarak dikkat çekiyor. TB3, 21 saatten fazla havada kalırken 280 kg mühimmat taşıyabiliyor. Kızılelma ise 0.9 Mach hıza ulaşabiliyor ve 13.700 metre irtifada uçma kapasitesine sahiptir. 2024 Kasım ayında TB3, Anadolu gemisinden ilk kalkış ve inişini gerçekleştirerek kısa güverteli bir gemiden kalkan ilk sabit kanatlı İHA olarak tarihe geçecek. Ocak 2025’te ise bir tatbikatta hedefi başarıyla vurduğu bildirildi. Ayrıca Anadolu, helikopter kabiliyeti ile de çok yönlü görevleri yerine getirme kapasitesine sahiptir.
İRAN’DAN SÜRPRİZ HAMLE: ŞEHİT BAHMAN BAGHERİ Geçtiğimiz yıl Şubat ayında İran, dönüştürülmüş bir konteyner gemisini Şehit Bahman Bagheri adıyla İHA taşıyıcısına dönüştürdüğünü açıkladı. 170 metrelik uçuş güvertesi ile dikkat çekici bir yapı sergileyen gemi, birden fazla farklı İHA modeline ev sahipliği yapmaktadır. Gemide yer alan Mohajer-6, Ababil-3 ve mini Homa droneları ile birlikte, kamuoyuna yeni tanıtılan, gizli savaş uçağı prototipine dayanan bir İHA modeli de bulunuyor. İranlı yetkililer, geminin denizaltı drone’ları ve silahlı insansız botları da konuşlandırma yeteneğine sahip olduğunu ifade ediyorlar.
ASIL AMAÇ NE? Askeri uzmanlar, bu gemilerin keşif ve saldırı yeteneklerinin yanı sıra düşük maliyetli ve hızlı üretilebilen hava gücü oluşturma çabaları olarak değerlendirildiğini belirtiyor. Pilot gerektirmemesi, düşürüldüğünde siyasi sonuç doğurmaması ve hızlı üretim imkanları, İHA taşıyıcılarını 21. yüzyılın deniz savaşları bağlamında kritik bir rol oynamaya hazırlıyor.
GELECEK İHA’LARDA MI? Çin’in Sichuan gemisi henüz resmi olarak hizmete girmemiş olmasına rağmen, ilk deniz denemeleri için hazırlıklar devam ediyor. Türkiye’nin TCG Anadolu’su aktif görevlerde yer alırken, İran’ın Bagheri gemisi de Basra Körfezi’nde operasyon gerçekleştirmeye başladı. Bu üç gemi, askeri stratejilerin insansız geleceğini işaret ederken, “gökyüzü hâkimiyeti artık pilotlu uçakların tekelinde mi?” sorusunu gündeme getiriyor.
