Avustralya’da hayata geçirilen “Revivification” adlı ilginç sanat projesi, deneysel besteci Alvin Lucier’in DNA’sından elde edilen bir laboratuvar beyniyle müzik üretmeye devam ediyor.
Bu projede, 2021 yılında vefat eden Amerikalı deneysel besteci Alvin Lucier’in DNA’sı kullanılarak geliştirilmiş bir mini beyin, gerçek zamanlı olarak müzik ortaya koyuyor. Laboratuvar ortamında büyütülen bu beyin, bir sanat projesi olarak dikkat çekiyor.
SANAT, BİLİM VE FELSEFE BULUŞMASI
Sanatçılardan ve nörobilimcilerden oluşan ekip, projeyi “bir insanın varlığını ölümün ötesine taşımanın karanlık ama düşündürücü olasılıklarını” keşfetme çabası olarak tanımlıyor.
Bu çalışmanın temelinde, Lucier’in yaşamında bağışladığı kan örneklerinden elde edilen bir “in-vitro beyin” bulunuyor. Mini-beyin, elektroda bağlı bir düzlem üzerinde gelişmekte ve galerideki 20 büyük pirinç levhaya bağlanmış durumdadır.
SESİ BEYNİN ELEKTRİKSEL SİNYALLERİ ÜRETİYOR
Ziyaretçiler, bu beyin tarafından gönderilen elektrik sinyallerinin her pirinç levhayı vuran çekiçleri harekete geçirdiği bir ses deneyimi yaşamaktadır. Yaratılan bu düzenek, beyin dalgaları ile müzik üretmenin yenilikçi bir yolunu sunuyor. Ayrıca beyin, galerideki mikrofonlarla toplanan sesleri elektrik sinyallerine dönüştürerek çevresine tepki veriyor.
ÖLÜM SONRASI “MÜZİKLE VAR OLMA”
Lucier’in bu projeye gönüllü katılması, dikkat çekici bir durum. Zira kendisi, beyin dalgalarını müzik üretiminde kullanan ilk sanatçılardan biriydi. Ölümünden çok kısa bir süre önce, müziğini sonsuza kadar çalacak şekilde bir düzenleme yapmıştı. Sanatçılardan Guy Ben-Ary, Lucier’in kızına projeyi anlattığında “Babamdan tam da beklenilecek bir şey,” diyerek güldüğünü ifade etti.
BİLİNÇ DEĞİL AMA BİR HATIRA İZİ MÜMKÜN MÜ?
Harvard Tıp Fakültesi’nde geliştirilen bu mini-beyin, Lucier’in akyuvarlarından elde edilen kök hücrelerle oluşturuldu. Araştırma ekibi bu hücreleri, gelişmekte olan insan beynine benzer “serebral organoidlere” dönüştürdü. Bilinç taşımadığı bilinse de, bu yapının çevresiyle etkileşimde bulunması ve Lucier’e ait biyolojik materyalden üretilmesi, “yaratıcılığın ölüm ötesine geçip geçemeyeceği” sorusunu gündeme getiriyor.
Sanatçı Nathan Thompson’a göre, çalışmanın merkezine bakan ziyaretçiler “bir eşiği geçiyor” ve “kendilerine benzemeyen ama yaşayan bir şeye” bakıyorlar.
