ABD, ticaret ortaklarına yönelik karşılıklı tarifeleri 90 gün süreyle askıya almasına rağmen, Çin’e uyguladığı yüzde 145 oranındaki tarife ile en büyük iki ekonomi arasındaki gerginlik devam ediyor. Yatırımcılar, konuyla ilgili gelişmeleri yakından takip ederken, piyasalar üzerindeki etkileri için endişeler artış göstermekte.
ABD İç Güvenlik Bakanlığına bağlı Gümrük ve Sınır Koruma Kurumu, düzenlediği yeni düzenlemeyle bilgisayarlar, akıllı telefonlar, çipler, çip üretiminde kullanılan makineler, işlemciler, modemler ve güneş panelleri gibi ürünlerin karşılık esaslı tarifelere tabi olmayacağını duyurdu. Bu ürünler mevcut tarifelere göre değerlendirilecektir.
Düzenleme, 5 Nisan itibarıyla ithal edilen veya antrepodan çekilen ürünler için yürürlüğe girecek. ABD Başkanı Donald Trump, tarife istisnalarının olmadığını belirterek, Ulusal Güvenlik Tarife İncelemeleri çerçevesinde yarı iletkenler ve elektronik tedarik zincirinin değerlendirileceğini ifade etti.
Trump, Çin’in ABD’ye karşı haksız ticaret dengeleri ve parasal engellerden kurtulamayacağını vurgulayarak, cuma günü herhangi bir tarife “muafiyeti” duyurulmadığını belirtti.
ABD’den olumlu sinyaller
Trump, söz konusu ürünlerin fentanil krizi nedeniyle mevcut yüzde 20 tarifeye tabi olduğunu, sadece farklı bir tarife kategorisine taşındığını aktardı.
Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt, Trump’ın Çin ile tarifeler konusunda bir anlaşma sağlana bilirliği konusunda olumlu bir tutum içinde olduğunu duyurdu.
Ayrıca, ABD Merkez Bankası (Fed) yetkililerinin yaptığı açıklamalar, piyasalardaki yönelimi etkilemeye devam ediyor. Boston Fed Başkanı Susan Collins, Fed’in finansal piyasalarda yaşanacak düzensizlikler için gerekli araçları kullanmaya hazır olduğunu belirtti.
New York Fed Başkanı John Williams, mevcut ticaret politikalarının enflasyonu artıracağının altını çizerken, uzun vadeli enflasyon beklentilerinin kontrol altında tutulmasının önemine vurgu yaptı.
St. Louis Fed Başkanı Alberto Musalem, kısa vadede enflasyon artışının iş gücü piyasasında zayıflamaya neden olabileceği yönündeki riske dikkat çekti. Tarifelerin enflasyonist etkilerinin kalıcı olabileceği konusunda endişelerini dile getiren Musalem, uzun vadeli enflasyon beklentilerinin stabil kalmasının önemine değindi.
ABD borsa endeksleri pozitif seyir izliyor
New York Borsası’nda geçtiğimiz cuma günü Nasdaq endeksi yüzde 2,06, S&P 500 endeksi yüzde 1,81 ve Dow Jones endeksi yüzde 1,56 değer kazandı. Endeks vadeli kontratlar yeni güne olumlu bir başlangıç yaptı.
Gelişmelerle birlikte ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi yüzde 4,47 seviyesinde yatay seyrederken, dolar endeksi de yüzde 0,5 düşerek 99,6 seviyelerine geriledi. Bu, Temmuz 2023’ten bu yana görülen en düşük seviye oldu.
Analistler, Trump’ın ticaret politikalarının yatırımcıların ABD varlıklarını satmasına ve başka güvenli liman varlıklarına yönelmesine neden olduğunu belirtiyor. Altının ons fiyatı ise 3.239 dolara çıkarak rekor tazeledi. Haftanın ilk işlem gününde altın fiyatı, yüzde 0,2 değer kaybıyla 3.231 dolardan işlem görmekte.
Brent petrolün varil fiyatı ise yüzde 0,2 düşerek 64,1 dolara gerilemiş durumda.
Avrupa’da gelişmeler izleniyor
Geçtiğimiz gün Avrupa borsaları, ABD tarifeleri nedeniyle belirsizlikler nedeniyle İngiltere hariç negatif bir seyir izlerken, Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Ticaretten Sorumlu üyesi Maros Sefcovic, tarifeler üzerine görüşmek üzere Washington’a gidecek.
AB Komisyonu Sözcüsü Olof Gill, Brüksel’de düzenlenen basın toplantısında AB’nin ABD ile faydalı bir anlaşma yapmak için istekli olduğunu belirtti. Atlantik’in her iki yakasına ve küresel ekonomiye zarar verecek tartışmalardan kaçınılması gerektiğini vurguladı.
Sefcovic’in, ABD Ticaret Bakanı Howard Lutnick ve ABD Ticaret Temsilcisi Jamieson Greer gibi üst düzey yetkililerle görüşmesi beklenmektedir.
Analistler, gerçekleştirilecek müzakerelerin hem Avrupa hem de ABD ekonomileri açısından büyük önem taşıdığını ifade ederek, bir anlaşmaya varılması durumunda küresel risk iştahının olumlu yöne kayabileceğini belirttiler.
Özellikle otomotiv sektörü olmak üzere yüksek tarifelerin, Avrupa’nın imalat sanayi aktivitesini olumsuz etkileyebileceği endişeleri dile getiriliyor. Bu nedenle, AB’nin 90 günlük süre dolmadan bir anlaşma sağlanması gerektiği düşünülüyor.
Cuma günü, İngiltere FTSE 100 endeksi yüzde 0,64, Almanya DAX 40 yüzde 0,92, Fransa CAC 40 yüzde 0,30 ve İtalya FTSE MIB 30 endeksi yüzde 0,73 değer kaybetti. Avrupa endeks vadeli kontratlar ise yeni güne pozitif olarak başladı.
Asya borsalarında iyimserlik gözlemleniyor
Asya borsalarında, yeni tarife düzenlemelerine yönelik iyimserlik sebebiyle pozitif bir seyir izlenirken, teknoloji hisseleri öncülüğünde önemli artışlar dikkat çekiyor.
ABD’nin yarı iletkenler ve teknoloji ürünlerinin mevcut tarifelere göre değerlendirileceği yönündeki açıklamalar, bölgede endekslerin toparlanmasını sağladı.
Japonya Merkez Bankası (BoJ) Başkanı Kazuo Ueda, ABD’nin gümrük tarifeleri politikalarının küresel ve yerel ekonomik belirsizlikleri artırdığını ifade etti. Ueda, bu etkilerin Japon ekonomisi üzerinde olumsuz bir baskı yaratacağına dikkat çekti.
Japonya’da şubat ayına ait sanayi üretimi aylık yüzde 2,3 artarken, kapasite kullanım oranı yüzde 1,1 azaldı. Çin’de ise mart ayına ait dış ticaret dengesi 102,6 milyar dolar fazla vererek tahminleri geride bıraktı. Bu gelişmelerin ardından, Japonya Nikkei 225 endeksi yüzde 2, Güney Kore Kospi endeksi yüzde 1, Hong Kong Hang Seng endeksi yüzde 2,2 ve Çin Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,8 değer kazandı.
Yurt içinde ödemeler dengesi verisi bekleniyor
Yurt içinde cumartesi günü, Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi yüzde 0,45 değer kazanarak 9.380,95 puandan günü tamamladı. VİOP’ta BIST 30 endeksine dayalı nisan vadeli kontrat, yüzde 0,3 artışla 10.419,00 puana çıktı.
Haftanın ilk işlem gününde gözler, şubat ayına ait ödemeler dengesi verilerine çevrilmiş durumda. AA Finans’ın beklenti anketine katılan ekonomistler, cari işlemler hesabının şubat ayında 4.325 milyon dolar açık vermesini öngörüyor. Ayrıca, 2025 yılındaki cari işlemler açığının ise 21.970 milyon dolar olarak gerçekleşmesi bekleniyor.
Dolar/TL, cuma günü yüzde 0,4 artışla 38,0580’den kapanırken, bugün bankalararası piyasanın açılışında önceki kapanışının yüzde 0,1 altındaki 38,0150 seviyesinden işlem görmekte.
Analistler, yurt içinde cari işlemler dengesinin izleneceğini, yurt dışında ise veri akışının sakin seyrettiğini belirtiyor. BIST 100 endeksi için 9.500 ve 9.600 puan seviyelerinin direnç, 9.200 ve 9.100 seviyelerinin ise destek konumunda olduğunu vurguladılar.
