Türkiye, 6 Şubat tarihinde Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesinde saat 04:17’de 7,7 büyüklüğünde ve Elbistan ilçesinde saat 13:24’te 7,6 büyüklüğünde depremlerle sarsıldı.
Kahramanmaraş başta olmak üzere Hatay, Osmaniye, Adıyaman, Diyarbakır, Şanlıurfa, Gaziantep, Kilis, Adana, Malatya ve Elazığ gibi illerde meydana gelen bu büyük felakette toplamda 53 bin 537 kişi hayatını kaybetti, 107 bin 213 kişi yaralandı.
Bu acil durumda Türkiye, uluslararası yardımın da devreye girdiği 4. seviye alarm vererek, 93 ülkeden arama kurtarma ekipleri bölgeye yönlendirildi.
120 bin kilometrekarelik bir alanda 14 milyon kişi doğrudan etkilendi. 11 il, 124 ilçe, 6 bin 929 köy ve mahallede ciddi yıkımlar meydana geldi.
Ülke genelinde 7 gün boyunca milli yas ilan edilirken, deprem bölgesinde olağanüstü hal (OHAL) durumu ilan edildi.
650 bin personel görev yaptı
Deprem sonrası kamu kuruluşları, yerel yönetimler, sivil toplum kuruluşları ve gönüllüler harekete geçerek bölgeye su, gıda, ilaç ve giyecek gibi temel ihtiyaç malzemelerini hızla ulaştırdı.
Depremin ardından 39 bin enkazda arama yapıldı, yaşam belirtisi tespit edilen 26 bin 32 binada ise arama kurtarma çalışmaları gerçekleştirildi.
Bölgedeki müdahale çalışmaları çerçevesinde 11 bin 488 uluslararası, 35 bin 250 arama kurtarma ve 142 bin güvenlik personeli olmak üzere toplam 650 bin kişi görevlendirildi.
Deprem bölgesine 20 bin araç ve ağır iş makinası, 141 helikopter, 182 uçak ve 23 gemi yardım ulaştırmak için yoğun çaba gösterdi. Deniz Kuvvetleri Komutanlığına bağlı gemiler bölgeye yardım ulaşımını sağladı.
Hava araçlarıyla sağlık tahliyeleri, personel ve malzeme nakilleri, yangın söndürme nedeniyle toplamda 17 bin 500 sorti gerçekleştirildi.
Türk Hava Yolları (THY) tarafından gerçekleştirilen 13 bin 701 seferde, 2 milyonu aşkın yolcu ve 712 kargo seferiyle 32 bin 770 ton yardım malzemesi ulaştırıldı.
Ayrıca, yerli insansız hava araçları da arama kurtarma ve koordinasyon faaliyetlerinde önemli bir rol üstlendi.
Bölgedeki 350 çadır kentte toplam 645 bin çadır, 414 konteyner kentte ise 215 bin 224 konteyner kuruldu.
AFAD koordinasyonunda, kara, hava ve deniz yolu ile 3 milyon 549 bin 443 afetzede deprem bölgelerinden tahliye edildi.
350 çadır kent ve 428 konteyner kent kuruldu
Etkili olan 11 ilde çadır ve konteyner kent yerleri belirlendi. Geçici barınma alanları oluşturularak 1 milyon çadır gönderildi ve 350 çadır kentte 645 bin çadır kuruldu. Böylece yaklaşık 2,5 milyon afetzedeye barınma imkanı temin edildi.
Kredi Yurtlar Kurumu (KYK) yurtlarında 477 bin 952, Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) yurtlarında ise 710 bin 266 kişi olmak üzere toplam 1 milyon 188 bin 218 afetzede misafir edildi.
Ek olarak, 428 konteyner kentte 220 bin konteyner kuruldu ve 707 bin afetzede bu konteynerlerde barındırıldı. Konteyner kentlerde, beslenme, eğitim, sağlık ve diğer sosyal pek çok hizmet sunuldu. Ayrıca, vatandaşların talepleri doğrultusunda 105 bin vantilatör ve 149 bin 305 klima temin edildi.
Milli Savunma Bakanlığı, gemilerini seferber ederek yaşamsal alanlar oluşturdu. Hastaneler ve okullar yeniden hizmet vermeye başladı. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları (TCDD) vagonlarını depremzedelerin konaklaması için kullanıma sundu.
Konteyner kentteki vatandaşların gıda ve market alışverişi için 15 Ağustos 2023 tarihi itibarıyla Esen Kart sistemi devreye alındı. Bu sistemle birlikte kart içerisine 2023 yılından itibaren ihtiyaç duyulan meblağlar yüklenmeye başlandı.
Aralık 2023 itibariyle 11 ilde toplam 60 bin 285 karta yükleme yapılarak, 17 ayda toplamda 4 milyar 155 milyon 246 bin 343 lira kaynak sağlandı. Toplamda 11 ilde 72 bin 749 kart kullanıcıya ulaştırıldı.
Bölgeye 148 milyar 446 milyon 73 bin 834 lira kaynak aktarıldı
Nisan 2023’te başlayan “Kira Destek Ödemeleri” kapsamında, ocak ayında kiracılara ödenen 3 bin lira kira destekte 5 bin liraya, ev sahiplerine ödenen 5 bin lira destek ise 7 bin 500 liraya çıkarıldı.
Bugüne kadar 177 bin 819 ev sahibine toplamda 24 milyar 5 milyon 595 bin 500 lira, 184 bin 920 kiracıya ise 10 milyar 540 milyon 430 lira kira yardımı yapıldı. Böylece toplamda 362 bin 739 haneye 34 milyar 546 milyon 25 bin 500 lira kira yardımı sağlandı.
AFAD’ın verileri doğrultusunda, 1 milyon 995 bin 978 haneye 10 bin lira destek ödemesiyle toplamda 19 milyar 959 milyon 780 bin lira, 568 bin 624 haneye 15 bin lira taşınma yardımı ile 8 milyar 529 milyon 360 bin lira, vefat eden 41 bin 128 vatandaşın yakınlarına ise 4 milyar 112 milyon 800 bin lira yardım yapıldı. Ayrıca, tahliye destek ödemeleri ile 57 milyon 201 bin lira, valiliklere aktarılan ödenekler toplamda 37 milyar 11 milyon 207 bin 976 lira, yıkım ve enkaz ödemeleri ile 11 milyar 309 milyon 267 bin 167 lira, kurumlara ayrılan bütçeler ile 2 milyar 97 milyon 49 bin 360 lira ve merkezi satın alma giderleri kapsamında 30 milyar 823 milyon 382 bin 830 lira yansıtılarak, toplam aktarılan kaynak miktarı 148 milyar 446 milyon 73 bin 834 lira olarak belirlendi.
Türkiye Tek Yürek Kampanyası gelirleri çerçevesinde AFAD’a bağış hesaplarında 143 milyar 512 milyon 165 bin 82 lira toplandı. Bu tutarın 127 milyar 911 milyon 550 bin 260 lirası harcandı. Bankalarda mevcut paranın miktarı ise 15 milyar 600 milyon 614 bin 822 lira olarak saptandı.
Hasar tespit çalışmaları
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından deprem bölgesinde yapılan hasar tespit çalışmaları neticesinde, 2 milyon 381 bin 888 bina ve 6 milyon 612 bin 685 bağımsız bölümde hasar tesbiti gerçekleştirildi.
Acil yıkılma gerektiren ağır hasarlı 311 bin 440 bina ve 810 bin 902 bağımsız bölüm kaydedildi. Acil yıkılması belirlenen 60 bin 763 binanın enkazları ise 68 günde tamamen kaldırıldı.
Ağır hasarlı olan yapılardan 200 bin 167’sinin yıkımı planlandı ve bunlardan 182 bin 773’ünün enkazı kaldırıldı. 18 ilde hacme göre yüzde 97, bina sayısına göre yüzde 91 oranında enkaz kaldırma işlemleri tamamlandı.
18 il, 179 ilçe, 8 bin 474 mahalle ve 2 bin 472 köy için 30 Mayıs 2023’te başlatılan hak sahipliği süreci 211 günde tamamlandı. Bu süreç içerisinde 845 bin 371 talep değerlendirildi.
85 milyon evraktan oluşan talepler, ilgili komisyonlar tarafından detaylı bir şekilde incelendi. 15 milyon sayfa içeren 70 bin komisyon kararı alındı. Başvuruların yüzde 65’i e-Devlet, yüzde 35’i Afet Yönetim ve Karar Destek Sistemi (AYDES) üzerinden yapıldı.
Deprem bölgesinde 201 bin 580 konut ve iş yeri teslim edildi
TOKİ Başkanlığı, Emlak Konut GYO, Yapı İşleri Genel Müdürlüğü, Kentsel Dönüşüm Başkanlığı ve İller Bankası işbirliğiyle, deprem bölgesinde ev ve iş yerlerinin inşa süreci devam etmektedir. Bu bağlamda, yapılması planlanan konutların yüzde 45’i tamamlanmış ve teslim edilmiştir.
Hatay’da 13 bin 980, Malatya’da 6 bin 554, Gaziantep’te 1,535, Kahramanmaraş’ta 7 bin 202, Adıyaman’da 6 bin 781, Osmaniye’de 1,921, Adana’da 2,945, Diyarbakır’da 822, Elazığ’da 3 bin 353, Kilis’te 223 ve Şanlıurfa’da 991 olmak üzere toplamda 46 bin 307 konut ve 149 iş yerinin hak sahipleri belirlendi.
Böylelikle toplamda teslim edilen konut ve iş yeri sayısı 201 bin 580’e ulaştı. Bu yıl sonunda ise 358 bin 859 konut, 31 bin 307 iş yeri ve 62 bin 817 köy evi olmak üzere toplamda 452 bin 983 bağımsız bölümün hak sahiplerine teslim edilmesi planlanıyor.
TCG Bayraktar ve TCG Sancaktar gemileri sağlık hizmeti verdi
Türk Silahlı Kuvvetleri, deprem bölgesinde 57 tabur ve 100 arama kurtarma ekibinden oluşan 40 binden fazla asker, uzman ve teknik personel ile görev yaptı. 29 arama kurtarma köpeği de bu operasyonlarda destek sağladı. Arama kurtarma faaliyetleri neticesinde 327 kişi enkaz altından kurtarıldı.
Hava yardım köprüsü kurularak 65 uçak, 71 helikopter ve İHA-TİHA’lar dahil hava araçları, yardım malzemelerini bölgeye ulaştırdı ve yaralıların tahliyesi sağlandı.
Adana İncirlik’te oluşturulan merkezden 300’den fazla köye ve 32 ilçeye ulaşım sağlandı. Hava araçları ile 6 binden fazla sorti gerçekleştirildi ve böylelikle 1 yıl boyunca yapılan sortie sayısına sadece 1 ay içerisinde ulaşılmış oldu. Ayrıca 22 binden fazla vatandaş tahliye edildi.
Deniz Nakliye Koridoru kapsamında, TCG Sancaktar ve TCG Bayraktar gemileri arama kurtarma personeli ve iş makineleriyle dolu olarak İskenderun’a gönderildi. TCG İskenderun gemisi ise yaralıları ve bölgeden ayrılmak isteyen kişileri Mersin’e tahliye etti. 24 gemi, Mersin, İskenderun, Antalya, Taşucu ve Girne’de hazır durumda bekletildi. Deprem bölgelerine 9,5 milyon paket kumanya gönderildi; 112 sahra mutfağı ve 49 sahra fırını ile günlük 160 bin sıcak yemek, 400 binden fazla ekmek üretildi, bu sayede 7,2 milyon vatandaşa sıcak yemek temin edildi. Ayrıca 13,8 milyon ekmek dağıtıldı ve gıda ile su güvenliği için 4 gıda ve su kontrol laboratuvarı kuruldu.
TCG Bayraktar ve TCG Sancaktar gemileri, malzeme naklinin ardından deprem bölgesinde Rol-2 seviyesinde hastane olarak sağlık hizmetleri sunmaya başladı. Depremin başlangıcından itibaren tüm kışla ve sosyal tesisler afetzedelerin kullanımına açıldı; orduevi ve özel eğitim merkezlerinde afetzedeler misafir edildi. Uygun koşullara sahip askeri tesisler, binlerce kişiye barınma hizmeti sundu.
Türk Silahlı Kuvvetlerine (TSK) bağlı birimler, 72 bin çadırın kurulumu gerçekleştirdi ve envanterde bulunan 3 bin 700 soğuk iklim çadırı ihtiyaç sahiplerine ulaştırıldı. Askeri fabrikalarda sürekli olarak çadır ve konteyner üretimi sağlanarak 13 bin çadır, 856 soğuk iklim çadırı ve 529 konteyner ihtiyaç yerlerine gönderildi. Yaşam destek faaliyetleri çerçevesinde 9 ilde 619 mutfak, fırın, banyo, çamaşırhane, tuvalet ve lojistik üsler kuruldu; ayrıca 251 Mehmetçik Okulu açıldı.
Göktürk uydusu ve İHA’lar yardımıyla bölgedeki yıkımların görüntüleri kaydedildi, elde edilen veriler Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile paylaşıldı.
