Türkiye’nin gelişmiş savunma sanayisi ve NATO’nun en büyük ikinci ordusuna sahip olması, son günlerde ABD Başkanı Donald Trump ile sorunlar yaşayan Avrupa ülkelerini Ankara’ya yönlendirdi.
Trump’ın göreve başlamasının ardından Ukrayna’daki savaşın sona erdirilmesi için yürütülen müzakerelerde Avrupa’yı dışlayıcı bir tutum sergilemesi, bölge liderlerini bir araya gelerek stratejik kararlar almaya zorladı.
Avrupalı liderler, ilk olarak Paris’te ve ardından Londra ve Brüksel’de gerçekleştirdikleri toplantılarda, Ukrayna ile Avrupa’nın savunma yapısına dair önemli konuları ele alırken Türkiye’nin de bu süreçte yer alması için çabalar arttı. Bu durum, Brüksel ile Ankara arasındaki trafiği yoğunlaştırdı.
Avrupa Birliği, Türkiye’yi “fikirdaş ülkeler” arasında sayarak, işbirliği ve ilişkilerin derinleşeceği mesajını iletti.
AB dönem başkanı Polonya’nın Başbakanı Donald Tusk, Ankara’ya yaptığı ziyarette, Türkiye’nin Avrupa’nın savunmasında ve Ukrayna-Rusya barış sürecinde daha aktif bir rol alması gerektiğini ifade etti.
Polonya’dan uzmanlar Dr. Karolina Wanda Olszowska, Dr. Aleksandra Maria Spancerska ve Dr. Karol Wasilewski, Türkiye’nin bölgedeki güvenlik rolü ve AB üyelik sürecine dair soruları yanıtladı.
“Türkiye, savunma sektöründe yılların tecrübesine sahip”
Krakow merkezli düşünce kuruluşu Türkiye Araştırmaları Enstitüsü’nün Kurucu Başkanı Dr. Karolina Wanda Olszowska, Türkiye’nin Rusya ile Ukrayna arasındaki barış müzakerelerindeki arabulucu rolünün, görüşmeler için daha güvenli bir ortam sağlaması ve Ukrayna’nın çıkarlarına uygun olmayan bir barış anlaşmasının hayata geçmesini engelleyeceğini belirtti.
Olszowska ayrıca, Ukrayna’daki savaşın patlak vermesiyle birlikte Polonya’nın savunma sanayisini güçlendirmek amacıyla yeni işbirliklerine yöneldiğini vurguladı ve Türkiye’nin bu alandaki kritik önemi üzerinde durdu. Ankara’nın şu anda dünyanın en büyük 11. silah ihracatçısı konumunda olduğunu kaydetti.
Polonya’nın 2021 yılında Bayraktar TB2 İHA’larını satın alarak Türk askeri teknolojisine olan ilgisini gösterdiğine dikkat çeken Olszowska, Tusk’ın 12 Mart’taki ziyaretini iki ülke arasında daha geniş kapsamlı bir savunma işbirliğinin başlangıcı olarak değerlendirdi.
AB ile Türkiye arasındaki savunma odaklı gelişmelere de değinen Olszowska, “Polonya’nın AB dönem başkanlığı döneminde Türkiye’nin AB’ye katılımına destek vermek ve müzakerelerde Ankara’ya yardımcı olmak için uygun bir zaman diliminde bulunduğu görülmektedir. Polonya ayrıca, Gümrük Birliği’nin modernizasyonu ve vize politikalarının serbestleştirilmesi gibi Türkiye’nin menfaatlerini de savunma fırsatı yakalayabilir.” görüşünü paylaştı.
“Türkiye, Avrupa güvenlik mimarisinin vazgeçilmezi olabilir”
Varşova merkezli Doğu Araştırmaları Merkezi (OSW) Türkiye, Kafkasya ve Orta Asya Departmanı Başkanı Dr. Karol Wasilewski, 27 Şubat’ta İstanbul’da gerçekleşen Rusya-ABD görüşmelerine dikkat çekti.
Wasilewski, “Eğer barış görüşmeleri ilerlemeye devam ederse, Türkiye sadece ABD ve Rusya’nın değil, aynı zamanda Ukrayna, Türkiye ve Avrupa’nın da dahil olduğu daha geniş müzakerelerde kilit bir aktör olabilir. Türkiye’nin karar alıcılarının, hem kendi ülkesinin hem de Avrupa’nın masada yer alması konusundaki kararlılığı oldukça mantıklıdır; zira kalıcı bir barışın sağlanması ancak bölgesel aktörlerin katılımıyla mümkün olacaktır.” değerlendirmesini yaptı.
Wasilewski, Avrupa ülkelerinin olası bir barış anlaşmasının korunmasında Türkiye’nin desteğine ihtiyaç duyduğuna da dikkat çekerek, bu işbirliğinin iki taraf için de yararlı olacağının altını çizdi.
Wasilewski, “Türkiye’nin büyük hedefi, ABD’nin NATO’dan çekilmesi durumunda Avrupa güvenlik yapısının bir parçası olmak gibi görünüyor. Böyle bir senaryo hala pek olası görünmese de, gerçekleşmesi halinde Türkiye, Avrupa’nın güvenliği için vazgeçilmez bir unsur olacaktır.” ifadelerini kullandı.
“Avrupa, Türkiye’nin potansiyelini keşfetmeye başladı”
Polonya Uluslararası İlişkiler Enstitüsü (PISM) Analisti Dr. Aleksandra Maria Spancerska, İsviçre’deki savaşın başlangıcından itibaren Türkiye’nin izlediği denge politikasına dikkat çekti.
Spancerska, “Türkiye, tarafsız bir arabulucu olarak her iki tarafla ilişki geliştirmeye çalışıyor ve bu ülkelerin çıkarlarını gözetiyor. Türkiye’nin stratejik ve askeri potansiyeli göz önüne alındığında, NATO’nun doğu kanadının güvenliğine ilişkin sorumluluk paylaşımının, hem Ukrayna hem de Polonya için faydalı olacağını düşünüyorum.” değerlendirmesinde bulundu.
Baykar’ın Avrupa’nın öncü savunma sanayi şirketi Leonardo ile işbirliği anlaşması imzalamasının önemine de değinen Spancerska, “Avrupa, Türkiye’nin potansiyelinin farkında. Türkiye, savunma sanayisinde önemli bir iş gücüne ve üretim kapasitesine sahip; bu nedenle Avrupa savunma sektörünü güçlendirebilir.” şeklinde konuştu.
Son olarak, AB ve Türkiye ilişkilerine işaret eden Spancerska, “Türkiye ile işbirliği, taraflar arasında daha da güçlendirilecek ve özellikle Baltık ülkeleri ve Polonya gibi Rus tehdidine en açık olan ülkeler için önemli hale gelecektir.” yorumunu yaptı.
