Geçtiğimiz hafta, ABD’nin Kanada ve Meksika’dan yapılan mallara uyguladığı yüzde 25 gümrük vergisi ile Çin’den ithal edilen mallara yönelik ek yüzde 10 tarife yürürlüğe girdi. Meksika ve Kanada gibi önemli ticaret ortaklarına tarife uygulanması ve Çin’e uygulanan gümrük vergisinin artırılması, ticaret savaşlarının daha da derinleşebileceği ve küresel ticaretin aksayabileceği endişelerini doğurdu.
Başkan Trump, tarifelerde bazı muafiyetler de açıkladı. Meksika ve Kanada’dan ithal mallara uygulanan yüzde 25 gümrük vergisine ilişkin 4 Mart’ta alınan kararnamede düzenleme yaptı ve ABD-Meksika-Kanada Anlaşması (USMCA) kapsamındaki ürünlerin, 2 Nisan’a kadar bu tarifelerden muaf olacağını belirtti.
Ayrıca, ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell, artan belirsizliklere rağmen ABD ekonomisinin iyi bir durumday olduğunu ifade etti. Hükümet politikalarının etkileri ile ilgili belirsizlikler olduğunu belirten Powell, faiz indirimine gerek duymadıklarını ve para politikasının daha fazla netlik bekleyecek şekilde iyi bir konumda olduğunu vurguladı.
Yatırımcılar tarafından dikkatle izlenen tarım dışı istihdam, Şubat ayında 151 bin kişi artarak beklentilerin gerisinde kalırken, işsizlik oranı yüzde 4’ten yüzde 4,1’e yükseldi. Bu gelişmeler sonucunda, ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi yüzde 4,30 seviyesine, dolar endeksi ise 103,8 seviyesine yerleşti.
Trump, ayrıca Rusya’nın Ukrayna’daki bombardımanlarını sürdürmesi nedeniyle, ateşkes ve barış sağlanana kadar Rusya’ya büyük ölçekli bankacılık yaptırımları ve gümrük tarifeleri uygulamayı düşündüğünü ifade etti.
Ticaret savaşları endişeleri ve zayıflayan dolar endeksi nedeniyle altının ons fiyatı, önceki haftada yaşanan düşüşün ardından yükselişe geçti. Geçen hafta 2,930 dolara kadar tırmanan altın, bu seviyelerde tutunamayarak haftayı yüzde 1,8 artışla 2,909 dolardan kapattı.
Aynı dönemde, gümüşte yüzde 4,4, paladyumda yüzde 3,2 ve platinde yüzde 1,7 artış gözlemlendi.
Çin’in Bakır İthalatındaki Düşüş
İmalat PMI verilerinin yükselmesi, baz metallerdeki fiyatlamalar üzerinde etkili oldu. Çin’deki İmalat PMI verileri 50,8 ile son zamanların en yüksek seviyesine ulaşırken, Euro Bölgesi’nde bu rakam 47,6’ya çıkarak iki yılın zirvesine ulaştı. Küresel imalat PMI endeksi ise 50,6’ya yükseldi.
Öte yandan, Çin’in işlenmemiş bakır ithalatı, ocak-şubat döneminde yıllık bazda yüzde 7,2 düşüş gösterdi.
Analistler, ABD’nin baz metallerdeki dışa bağımlılığı nedeniyle Trump’ın bakıra yönelik vergi açıklamasının, kısa vadede talebi artırarak fiyatları olumlu yönde etkilediğini belirtti.
Geçtiğimiz hafta tezgah üstü piyasalarda bakır fiyatları yüzde 3,5, alüminyumda yüzde 3, çinkoda yüzde 1,2, nikelde yüzde 3,1 ve kurşunda yüzde 1,2 artış gösterdi.
OPEC+’dan Petrol Kesintisi Kararı
Arz ve talep dengesine yönelik endişelerin artmasıyla birlikte petrol fiyatları, geçen hafta Aralık 2021’den beri en düşük seviyelerini gördü ve 68,2 dolara kadar geriledi. Haftayı ise 70,2 dolardan kapattı.
Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı bazı üretici ülkelerin kademeli olarak gönüllü üretim kesintilerini kaldırma kararı, piyasalarda arz fazlası endişelerini artırdı. Suudi Arabistan, Rusya, Irak, Kuveyt, Kazakistan, Cezayir, Birleşik Arap Emirlikleri ve Umman’ın uyguladığı günlük 2,2 milyon varillik üretim kesintisi, nisandan itibaren kademeli olarak sona erecek. Bu durum, OPEC+ grubunun 2022’den beri gerçekleştireceği ilk üretim artışı olacak.
Petrollerdeki stoka olan beklentiler artarken, natürel gaz fiyatları Avrupa Birliği’nin (AB) depolama hedeflerini uzatmayı teklif etmesi ve Asya’daki soğuk hava koşullarının gaz stoklarını azaltmasıyla yükseliş gösterdi.
Avrupa Komisyonu, çeşitli ülkelerin fiyat artışlarına rağmen AB’nin doğal gaz depolama hedeflerini iki yıl daha uzatmayı önerdi. Bunun yanı sıra, ABD Enerji Bakanlığı, KatarEnergy ve ExxonMobil ortaklığında Teksas’ta inşa edilen Golden Pass LNG projesinden sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ihracat iznini uzattı.
Geçtiğimiz hafta Brent petrol varil fiyatı yüzde 3,8 düşerken, doğal gazın İngiliz termal birimi (MMBtu) yüzde 14,8 değer kaybetti.
Çin’in Yeni Tarifelerine Misilleme
Tarım emtiaları, ABD ile Çin arasındaki artan ticaret gerginliği ve Meksika’nın GDO’lu mısır ekimini yasaklaması sebebiyle, Chicago Ticaret Borsası’nda olumsuz bir trend izledi.
Çin, ABD’nin yeni tarifelerine misilleme olarak mısır, buğday ve soya fasulyesi gibi tarım ürünlerine yüzde 10-15 ek vergi uygulamaya başladı. Ayrıca, 25 Amerikan şirketine yatırım kısıtlaması getirdi. Meksika’nın yerli mısır çeşitlerini korumak amacıyla aldığı GDO’lu mısır yasağı, ABD’li mısır ihracatçılarını endişelendirmekte.
Trump’ın Kanada ve Meksika’ya uygulanması planlanan tarifeleri 2 Nisan’a ertelemesi piyasalardaki kayıpları hafifletirken, belirsizlikler devam ediyor.
Rusya’nın tahıl ihracatını kısıtlama sinyalleri vermesi de buğday fiyatlarının düşmesine sebep oldu. Çin, artan ticaret gerilimleri nedeniyle gıda güvenliğini artırmak için yıllık tahıl üretim hedefini 700 milyon tona çıkardı ve tarım stok bütçesini artırdı.
Üretim tarafında, Brezilya’daki kuraklık ve Arjantin’deki aşırı yağışlar, soya ve mısır rekolteleri için tehdit oluştururken, ABD’nin Corn Belt bölgesinde yaz kuraklığına ilişkin endişeler de arttı.
Kakaonun Ton Fiyatındaki Düşüş
Geçtiğimiz hafta, Chicago Ticaret Borsasında kilogram başına fiyatlar, soya fasulyesinde ve mısırda yüzde 0,1, pirinçte yüzde 0,3 ve buğdayda yüzde 0,6 azalış kaydetti.
Küresel kahve tüccarları, fiyatlarda yaşanan sert artış nedeniyle alımlarını asgariye indirirken, Ekvador merkezli kahve şirketi ELCAFE’nin genel müdürü, mart itibarıyla tüm yıllık üretimlerini satamadıkları ilk yıl olduğunu belirtti.
Analistler, kahve fiyatlarındaki artışı, Brezilya’da meydana gelen üretim düşüklüğünün etkisiyle çekirdek arzının azalmasına bağlıyor. ABD’de faaliyet gösteren Intercontinental Exchange’de libre bazında fiyatlar, şekerde yüzde 1, pamukta yüzde 1,4 ve kahvede yüzde 3 artış gösterirken, kakaonun ton fiyatı haftayı yüzde 9,1 değer kaybıyla tamamladı.
