Türkiye İstatistik Kurumu, 2024 yılına ilişkin “İstatistiklerle Kadın” verilerini kamuoyuna duyurdu.
Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi’nin sonuçlarına göre, 31 Aralık 2024 tarihi itibarıyla Türkiye’deki kadın nüfusu 42 milyon 811 bin 834, erkek nüfusu ise 42 milyon 853 bin 110 olarak belirlendi.
Bu durum, toplam nüfusun yüzde 49,98’ini kadınlar ve yüzde 50,02’sini erkekler oluşturduğu anlamına geliyor. Kadın ve erkek nüfusları arasındaki bu denge, kadınların ortalama olarak daha uzun yaşaması nedeniyle, 60 yaş ve üzeri grup için kadınların lehine değişim göstermektedir.
Kadınların erkeklerden 5,3 yıl daha uzun yaşadığı ifade edildi
Kadınların oranı 60-74 yaş grubunda yüzde 52,0’yken, 90 yaş ve üzeri grupta bu oran yüzde 69,1’e çıkmaktadır. Kadınların erkeklerden ortalama 5,3 yıl daha uzun yaşadığı belirlendi.
Hayat Tabloları sonuçlarına göre, 2021-2023 döneminde doğuşta beklenen yaşam süresi Türkiye genelinde 77,3 yıl iken, kadınlar için bu süre 80,0 yıl, erkekler için ise 74,7 yıl olarak kaydedildi. Genel tablo, kadınların erkeklerden daha uzun yaşadığı ve beklenen yaşam süresi farkının 5,3 yıl olduğu sonucunu ortaya koyuyor. Doğuşta sağlıklı yaşam süresi ise kadınlarda 56,3 yıl olarak belirlendi.
Hayat Tabloları çerçevesinde, belirli bir yaştaki bireylerin günlük yaşamlarını kısıtlayacak bir sağlık sorunu olmadan geçirebileceği süreyi ifade eden sağlıklı yaşam süresi, sıfır yaşındaki kişiler için Türkiye genelinde 57,6 yıl, kadınlarda 56,3 yıl, erkeklerde ise 59,0 yıl olarak hesaplandı.
Bu veriler, erkeklerin doğuşta sağlıklı yaşam süresinin kadınlara göre 2,7 yıl daha uzun olduğunu göstermektedir. Türkiye genelinde 25 yaş ve üzeri nüfusun ortalama eğitim süresi 2011 yılında 7,3 yıl iken, kadınlar için bu süre 6,4 yıl, erkekler içinse 8,3 yıl olmuştur. 2023 yılı itibarıyla ise Türkiye genelinde ortalama eğitim süresi 9,3 yıl, kadınlarda 8,6 yıl, erkeklerde 10,1 yıl olarak belirlendi. En az bir eğitim düzeyini tamamlayan 25 yaş ve üzerindeki kadınların oranı ise yüzde 87,8 olarak kayıtlara geçti.
Ulusal Eğitim İstatistikleri, 25 yaş ve üzerindeki bireylerin en az bir eğitim düzeyini tamamlamış olma oranının 2008-2023 yılları arasında artış gösterdiğini ortaya koyuyor. 2008 yılında bu oran yüzde 75,1 iken, 2023 yılında bu oran yüzde 92,2’ye yükselmiştir. Cinsiyete göre yapılan incelemelerde ise, 2008 yılında en az bir eğitim düzeyini tamamlayan 25 ve üzeri yaştaki kadınların oranı yüzde 67,5, erkeklerin oranı ise yüzde 82,8 iken, bu oran 2023 yılında kadınlarda yüzde 87,8, erkeklerde ise yüzde 96,8 olmuştur.
Yükseköğretim mezunu 25 ve üzeri yaştaki kadınların oranı yüzde 22,7
Yükseköğretim mezunu olan 25 yaş ve üzerindeki kadınların oranı yüzde 22,7 olarak tespit edildi. Ulusal Eğitim İstatistiklerine göre, 2008 yılında yüksekokul, fakülte, yüksek lisans ve doktora mezunu olan 25 yaş ve üzeri nüfusun toplam nüfus içindeki oranı yüzde 9,1 iken, 2023’te bu oran yüzde 24,4’e ulaştı. Cinsiyete göre ayrıldığında ise, 2008’de yüzdelik oran kadınlarda yüzde 7,1, erkeklerde yüzde 11,2 iken, 2023’te kadınlarda yüzde 22,7, erkeklerde ise yüzde 26,2 oldu. Annesi yükseköğretim mezunu olan bireylerde, bu oranın yüzde 84,6 olduğu gözlemlenmiştir.
Yükseköğretim mezunu kadınların işgücüne katılım oranı yüzde 68,9
Hanehalkı İşgücü Araştırması verilerine göre, 2023 yılında 15 yaş ve üzeri nüfusun işgücüne katılma oranı yüzde 53,3 olarak belirlendi. Bu oran kadınlarda yüzde 35,8, erkeklerde ise yüzde 71,2 oldu. İşgücüne katılım oranı, kadınların eğitim düzeyinin artması ile birlikte yükselme göstermektedir.
Okuryazar olmayan kadınların işgücüne katılma oranı yüzde 13,8, lise altı eğitim alan kadınların oranı yüzde 26,8, lise mezunu kadınların oranı yüzde 37,4, mesleki veya teknik lise mezunu kadınlarda ise bu oran yüzde 45,0 olarak kaydedilmiştir. Yükseköğretim mezunu kadınların işgücüne katılım oranı ise yüzde 68,9 bulmuştur. Ancak, kadınların istihdam oranının erkeklerin yarısından daha az olduğu gözlemlenmiştir.
2023 yılına ait Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarına göre, 15 yaş ve üzeri nüfusun istihdam oranı yüzde 48,3, bu oran kadınlarda yüzde 31,3, erkeklerde ise yüzde 65,7 olarak belirlenmiştir. En yüksek istihdam oranı yüzde 54,5 ile Tekirdağ, Edirne ve Kırklareli bölgesinde, en düşük istihdam oranı ise yüzde 37,5 ile Mardin, Batman, Şırnak ve Siirt bölgesinde gerçekleşmiştir.
En yüksek kadın istihdam oranı Akdeniz Bölgesi’nde
Kadın istihdamında en yüksek oran, Antalya, Isparta ve Burdur’u kapsayan TR61 bölgesinde yüzde 38,9 olarak hesaplandı. En düşük ise TRC3 bölgesinde yüzde 19,8 olarak belirlendi. Erkek istihdamında en yüksek oran, Tekirdağ, Edirne ve Kırklareli’nde yüzde 71,8 olarak kaydedildi. En düşük erkek istihdam oranı ise Van, Muş, Bitlis ve Hakkari bölgesinde yüzde 56,7 olarak belirlendi. Kadınların istihdamda yarı zamanlı çalışma oranı ise yüzde 16,1 oldu.
Hanehalkı İşgücü Araştırması’na göre, yarı zamanlı çalışanların istihdam içindeki oranı 2023’te yüzde 10,2 oldu. Bu oran kadınlarda yüzde 16,1, erkeklerde ise yüzde 7,3 olarak tespit edildi.
Hanesinde 3 yaşın altında çocuğu bulunan 25-49 yaş grubundaki kadınların istihdam oranı ise yüzde 27,1 olarak gerçekleşti. 2014 yılında bu oran yüzde 59,8 iken, 2023 yılında %60,1’e yükseldi. Ancak cinsiyete göre bakıldığında, 2023 yılında hanesinde 3 yaşın altında çocuğu olan 25-49 yaş grubundaki erkeklerin istihdam oranı yüzde 90,1, kadınların ise yüzde 27,1’dir.
Yaşam Memnuniyeti Araştırması sonuçları
2024 yılında, yaşadıkları çevrede gece yalnız yürürken kendilerini güvensiz hissedenlerin oranı yüzde 25,7 olarak belirlendi. Bu oran kadınlarda yüzde 35,9, erkeklerde ise yüzde 15,2 düzeyindedir. Kadınların yüzde 47,8’i, erkeklerin ise yüzde 69,7’si yaşadıkları çevrede gece yalnız yürürken kendilerini güvende hissetmiştir. Evde yalnızken kendilerini güvensiz hissedenlerin oranı 2024 yılında yüzde 5,8, bu oran kadınlarda yüzde 8,4, erkeklerde ise yüzde 3,1 olarak kaydedilmiştir. Kadınların yüzde 78,9’u, erkeklerin ise yüzde 88,5’i evde yalnız olduklarında kendilerini güvende hissettiklerini belirtmiştir.
