Türkiye-İtalya 4. Hükümetlerarası Zirvesi, İtalya’nın başkenti Roma’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve İtalya Başbakanı Giorgia Meloni’nin eş başkanlığında gerçekleştirildi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Meloni’nin detaylı görüşmelerin ardından 42 maddelik ortak bildiri üzerinde mutabakat sağlandı.
Türkiye-İtalya 4. Hükümetlerarası Zirvesi Ortak Bildirisi aşağıdaki maddeleri içermektedir:
Türkiye ve İtalya
1. NATO müttefikleri ve G20 ortakları olarak Türkiye ve İtalya, uluslararası barış ve istikrar için bölgesel ve uluslararası konular üzerinde yakın iş birliği ve eşgüdüm sağlamaya devam edecektir. Her düzeyde düzenli istişareler ile iş birliğini güçlendirmeyi hedefliyorlar.
2. Zirve; Ukrayna-Rusya savaşı, Avrupa güvenlik mimarisi, Gazze’deki durum, göç, iklim değişikliği gibi devam eden küresel ve bölgesel zorluklar hakkında önemli gelişmelerin yaşandığı bir dönemde gerçekleştirildi.
3. Taraflar, Hükümetlerarası Zirve’nin düzenli olarak yapılması ve beşinci Zirvenin Türkiye’de toplanması konusundaki mutabakatlarını yinelemişlerdir.
Türkiye-AB İlişkileri
4. Türkiye’nin Avrupa kıtasının istikrarı ve refahına yaptığı katkıları kabul eden taraflar, Türkiye’nin aday ülke statüsünü göz önünde bulundurarak, Türkiye-AB ilişkilerinin geliştirilmesinin önemini vurgulamışlardır.
Bu doğrultuda, Türkiye-AB Vize Serbestisi Diyaloğunun hızlandırılması, göç konusunda iş birliğinin yenilenmesi ve terörle mücadele iş birliğinin güçlendirilmesi gibi alanlarda somut sonuçların elde edilmesi için çabalarının koordine edilmesine yönelik mutabık kalmışlardır.
Ekonomi, Ticaret ve Sanayi
5. Taraflar, ekonomi ve ticaret alanındaki iş birliğini artırmak ve bu alanlardaki gelişmeleri güçlendirmek amacı doğrultusunda yeni yaklaşımların belirlenmesi ve uygulanmasına kararlılık göstereceklerini ifade etmişlerdir.
6. Taraflar, 2024 yılı için ikili ticaret hacim hedeflerinin 30 milyar doları aşmış olmasından memnuniyet duyduklarını belirterek, 40 milyar dolara ulaşmak için yeni bir orta vadeli hedef belirlemişlerdir.
7. Bu hedefe ulaşmak için iş birliği içinde çalışmaya ve 2025’in dördüncü çeyreğinde Türkiye’de Üçüncü Ortak Ekonomi ve Ticaret Komisyonu (JETCO) Toplantısını düzenlemeye karar vermişlerdir. Ayrıca Zirve marjında İş Forumu yapılmasına da memnuniyet duymuşlardır.
8. İki ülke arasındaki doğrudan yatırımların ekonomik ilişkilerinin önemli bir boyutunu oluşturduğu düşünülmektedir. Bu nedenle, doğrudan yatırımları artırmak için sanayi iş birliği ve teknoloji transferini teşvik etme kararlılığı belirtilmiştir.
9. Taraflar, dijital teknolojiler, yapay zekâ ve siber güvenlik alanlarındaki iş birliğini ilerletme isteklerini de ifade etmişlerdir.
Ulaştırma
10. Ulaştırma koridorlarının küresel tedarik zincirlerinin sürdürülebilirliğinde ve ekonomik kalkınmada oynadığı kritik rolü kabul eden taraflar, mevcut denizcilik ilişkilerinden duydukları memnuniyeti dile getirmiş ve bu ilişkileri daha da geliştirme taahhüdünde bulunmuşlardır.
11. İki ülke arasındaki sivil havacılık ilişkilerinin güçlendirilmesine yönelik mutabakata da varılmıştır.
Savunma
12. Son NATO Zirveleri’nde alınan kararlar çerçevesinde, başta terörle mücadele olmak üzere, küresel tehditlerle başa çıkmak için iş birliğini güçlendirme kararlılıkları vurgulanmıştır.
Taraflar, NATO-AB Stratejik Ortaklığını geliştirmek için çaba sarf etme ihtiyacını yinelemişlerdir.
Savunma Sanayi
13. Türk ve İtalyan savunma sanayi şirketleri arasındaki ortak projelerin başarısı ve bu iş birliğini geliştirme iradesi göz önünde bulundurularak, bu sektördeki diyalog ve iş birliğinin güçlendirilmesi kararlaştırılmıştır.
Taraflar, 2025 yılında 14. Savunma Sanayi İşbirliği Toplantısını düzenleyerek, ikili savunma ilişkilerini geliştirmek amacıyla üst düzey ziyaretler ve teknik toplantılar yapmayı planlamaktadırlar.
Ayrıca, NATO kapsamında savunma sanayi iş birliğini artırma taahhütleri de bir kez daha dile getirilmiştir.
Güvenlik
14. Sınır aşan örgütlü suçlarla iş birliğinin güçlenmesini memnuniyetle karşılayan taraflar, özellikle suçlar ile terörizmin finansmanı arasındaki bağlantıyı ele alma yönündeki kararlılıklarını ifade etmişlerdir.
15. Taraflar, aşağıdaki amaçlarla iş birliğini kuvvetlendirmeye karar vermişlerdir:
- Her iki ülkenin güvenliğine yönelik tehditleri belirlemek ve değerlendirmek;
- Stratejik iş birliğini güçlendirecek ortak girişimlerin tanımlanması;
- Terörizm, sınır aşan organize suçlar ve siber suçların önlenmesine dair iyi uygulamaların paylaşılması.
16. Ayrıca, her iki devletin taraf olduğu Avrupa Konseyi sözleşmeleri çerçevesinde suçluların iadesi, karşılıklı adli yardımlaşma gibi konularda adli iş birliğini güçlendirme yönünde de mutabık kalmışlardır.
17. NATO müttefikleri olarak, karmaşıklaşan güvenlik ortamında bölgesel ve uluslararası istikrarı artırmak için terörizmle mücadele iş birliğini güçlendirme taahhütleri de vurgulanmıştır.
18. Bu kapsamda Türkiye-İtalya Terörle Mücadele İstişareleri’nin yeniden başlatılmasının önemi de dile getirilmiştir.
Kültür, Bilim, Gençlik ve Spor
19. 1951 tarihli Kültür Anlaşması çerçevesinde, kültür, bilim, gençlik, sanat ve inovasyon alanlarında ikili ve çok taraflı iş birliğini güçlendirme kararlılığı belirtilmiştir.
20. Sanat eserlerinin sergileri ve ortak projeler yoluyla karşılıklı dolaşımının teşvik edilmesi yönünde de adımlar atılacaktır.
21. Sporun, kişisel gelişim ve sosyal uyum konularındaki öneminin kabul edilmesinin yanı sıra, engellilere yönelik de destek sağlanmasına vurgu yapılmıştır.
22. Turizmin halklar arası etkileşimi güçlendirmedeki rolüne dikkat çekilerek, tanıtım faaliyetlerinin destekleneceği belirtilmiştir.
Enerji ve Çevre
23. Taraflar, enerji arz güvenliğinin artırılması ve kaynakların çeşitlendirilmesi bağlamında Güney Gaz Koridoru’nun stratejik önemini vurgulayarak, iş birliğini güçlendirmeye devam edeceklerini ifade etmişlerdir.
24. Temiz enerji dönüşümündeki rollerinin farkında olan taraflar, kritik mineraller ve nadir toprak elementleri tedarik zincirlerinin güvenliğinin sağlanmasında daha fazla iş birliği yapılması gerektiğini belirtmişlerdir.
25. Yenilenebilir enerji, enerji verimliliği ve doğal gaz altyapısında iş birliğini güçlendirmeye yönelik güçlü bir potansiyelin bulunduğu kaydedilmiştir. İki ülke, petrol ve gaz projelerinde ortaklık yollarını keşfetmeye de karar vermiştir.
26. Ortak projeler aracılığıyla iş birliğini artırmak ve çevre konularında bilgi alışverişini teşvik etme iradesi ifade edilmiştir.
Uluslararası Forumlarda İş Birliği
27. Gerçekleştirilecek stratejik diyaloglarla bölgesel ve uluslararası barışa katkıda bulunacağının altını çizen taraflar, Birleşmiş Milletler bünyesinde devam eden ikili iş birliği konularında memnuniyetlerini dile getirmişlerdir.
28. Ayrıca, uluslararası alanda barış ve istikrarın sağlanmasında, iyi komşuluk ilişkilerinin ve ekonomik kalkınmanın desteklenmesi konusunda iş birliğinin önemini vurgulamışlardır.
Düzensiz Göç
29. Taraflar, düzensiz göçle ilgili eğilimleri ve bu konuda iş birliği alanlarını değerlendirmişlerdir.
30. Düzensiz göçle mücadelede uluslararası iş birliğinin önemini vurgularken, yenilikçi çözümler sunma ve göçün temel nedenlerini ele alan bir yaklaşım geliştirilmesine108633 mutabık kalmışlardır.
31. İnsan onuruna saygı duyularak göçmen kaçakçılığına karşı kararlı bir mücadele sürdürüleceği belirtilmiştir.
Dini Hoşgörüsüzlükle Mücadele
32. Taraflar, din veya inanca dayalı hoşgörüsüzlük ile mücadele için iş birliği yapma iradelerini ortaya koymuşlardır.
Doğu Akdeniz Bölgesi
33. Kıyısı olan iki ülke olarak, çevre, iklim değişikliği, enerji ve göç konularında ortak iş birliğini teşvik etme kararını almışlardır.
34. Deniz sınırı uyuşmazlıklarının uluslararası hukuk çerçevesinde çözümlenmesi gerektiği vurgulanmıştır.
35. Doğu Akdeniz Çok Taraflı Konferansının düzenlenmesi, kapsayıcı iş birliği fırsatı yaratabilir olarak değerlendirilmiştir.
Ukrayna
36. Taraflar, Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne ve bağımsızlığına duydukları sarsılmaz desteği yinelemişlerdir.
Ayrıca, 10-11 Temmuz tarihlerinde Roma’da düzenlenecek Ukrayna’nın Yeniden İnşası Konferansı’na dikkat çekilerek, ikili yatırımları artırma ve özel sektörle kamu kurumları arasındaki iş birliği geliştirme konusundaki mutabakatları aktarılmıştır.
Libya
37. Taraflar, Libya’nın siyasi birliğinin sağlanması amacıyla Birleşmiş Milletler öncülüğünde destek verme kararlılıklarını vurgulamışlardır.
Suriye
38. Taraflar, Suriye’nin toprak bütünlüğüne ve birliğine olan bağlılıklarını ifade etmişlerdir.
Daha güvenli bir Suriye oluşturmak için kapsamlı bir siyasi sürecin önemine vurgu yapmışlardır.
39. Ekonomik toparlanma ve yeniden inşa için yaptırımların hafifletilmesinin gerekliliği de ele alınmıştır.
40. Taraflar, Suriyelilerin gönüllü ve güvenli geri dönüşünü sağlamak için birlikte çalışmaya karar vermişlerdir.
Orta Doğu
41. Taraflar, Orta Doğu’da barışı sağlamak amacıyla ortak çalışmalarına devam edeceklerini belirtmişlerdir.
Gazze’de kalıcı ateşkes sağlanması ve insani yardım konularında iş birliği yapılacağı da ifade edilmiştir.
42. Bağımsız bir Filistin Devleti’nin oluşturulmasına yönelik desteklerini de yinelemişlerdir.
