İspanya, Portekiz ve Fransa’nın belirli bölgelerinde meydana gelen büyük elektrik kesintisinin nedenine dair araştırmalar sürüyor. Bu kesinti, tren seferlerinin durması, bankamatiklerin çalışmaması ve trafik ışıklarının devre dışı kalması gibi durumlara yol açarak, Avrupa’nın en büyük enerji sistemi çökmelerinden biri olarak kayıtlara geçti.
İspanyol elektrik şebekesi operatörü Red Electrica (REE), olayın siber bir saldırı ile bağlantılı olmadığını belirtti. Bununla birlikte, İspanya Yüksek Mahkemesi, kesintinin nedenleri üzerine bir soruşturma başlatma kararı aldı.
KESİNTİNİN TEKNİK ARKA PLANI
Pazartesi gecesi Red Electrica tarafından yapılan açıklamaya göre, sistemde “güç akışında ciddi bir dalgalanma” yaşandı. Bu durum, “önemli bir üretim kaybı” ile sonuçlandı. Analiz şirketi Aurora Energy’ye göre, sistem frekansı nominal değer olan 50 Hz’den 49.85 Hz’e düştü, bu da acil durum protokollerinin devreye girmesine neden oldu. Uzmanlar, frekans düşüşünün Fransa’nın güney bölgelerinde ya da İspanya’nın iç kısımlarındaki yüksek gerilim hatlarında meydana gelen bir arıza, aniden yaşanan bir üretim kaybı ya da atmosfer koşulları ile başlamış olabileceğini öne sürdü. Sistemin kabul edilebilir sınırları aşıldığında, İspanya’nın Avrupa enerji sisteminden ayrılması kaçınılmaz hale geldi. Bunun ardından hem İspanyol hem de Portekiz enerji şebekeleri çöktü. Kesinti anında İspanya, Fransa ve Portekiz’e elektrik ihraç ediyordu, ancak Fransa’ya olan elektrik ihracatı 12:35’te 868 megavat düzeyinden sıfıra düştü.
GÜNEŞ ENERJİSİNDEKİ ANİ DÜŞÜŞ
Kesinti sırasında İspanya’nın elektrik üretiminin %59’u güneş enerjisinden, %12’si rüzgar enerjisinden, %11’i nükleer enerji kaynağından ve %5’i doğalgazdan sağlanıyordu. Ancak, 12:30 ile 12:35 arasında güneş enerjisinden elde edilen üretim beş dakika içinde 18 GW’dan 8 GW’a düşerek %50’den fazla bir azalma yaşandı. Enerji sektöründen bir kaynak, bu ani düşüşe karşı yeterli “sabit üretim” yani nükleer, doğalgaz ve hidroelektrik kaynaklarının yetersiz kaldığını belirtti. Bir diğer sektör yetkilisi, şebekenin “düşük ataletle” çalıştığını ve böyle durumların şebekenin üretim kaybını dengelemesini zorlaştırdığını ifade etti. Bu sebepler tüm sistemi çöküşe sürükledi.
ELEKTRİK YENİDEN NASIL VERİLDİ?
“Black start” adlı süreç üzerinden enerji santralleri yeniden devreye alındı ve şebeke ile bağlantıları sağlandı. İspanya, kesintinin ardından doğalgaz ve hidroelektrik santrallerini aktif haline getirerek, Fransa ve Fas’tan elektrik ithalatını artırarak yeniden enerji sağlamaya başladı.
YENİLENEBİLİR ENERJİ TARTIŞMASI
Bu olay, güneş ve rüzgar gibi kesintili yenilenebilir enerji kaynaklarının şebekeleri ne ölçüde savunmasız hale getirdiği sorusunu gündeme getirdi. İspanya Başbakanı Pedro Sánchez, ülkede aşırı yenilenebilir enerji üretiminin mevcut olmadığını öne sürdü. Ancak uzmanlar, Avrupa’da güneş enerjisi kapasitesinin hızla artmasının bazı dönemlerde şebekelerde dengesizliklere sebep olabileceğine dikkat çekiyor. Portsmouth Üniversitesi’nden enerji sistemleri mühendisi Prof. Victor Becerra, bu olayın modern enerji sistemlerinin yönetiminin ne denli karmaşıklaştığını ve yenilenebilir enerji kaynaklarının entegrasyonunun dikkatli bir şekilde planlanması gerektiğini vurguladığını ifade etti.
