1969 yılında fizikçi Roger Penrose, kara delikten enerji çıkarma fikrini ilk kez ortaya atmıştı. Bu teori, fizik dünyasında uzun süre tartışmalara neden oldu.
İngiltere’nin Southampton Üniversitesi’ndeki fizikçiler, laboratuvar ortamında inovatif bir şekilde kara delik bombasını inşa ettiklerini duyurdu. “Kara delik bombası” kavramı, dönen bir kara deliğin enerjisinin, çevresine yerleştirilmiş yansıtıcı sistem sayesinde güçlendirilip depolanarak bir patlama yaratması fikrine dayanıyor. Araştırmacılar, gerçek bir kara delikle çalışmanın mümkün olmaması nedeniyle, laboratuvar ortamında özel bir kara delik modeli üzerinde çalışmayı tercih etti. Bilim insanları, bu modelin prensiplerinin gerçek olaylarla eşleştiğini vurguladı.
“SÜPERRADYANS ETKİSİ”
1969’dan iki yıl sonra, fizikçi Yakov Zeldovich, benzer durumların farklı senaryolar içinde de gözlemlenebileceğini belirtti. Örneğin, hızla dönen bir metal silindirin etrafında hareket eden ışığın benzer bir etkiye sahip olduğunu keşfetti. Zeldovich, bu fenomenin “süperradyans” adı verilen etkiyle, silindirin dönme frekansının ışığın frekansıyla eşit olduğu durumlarda ortaya çıkacağını öngördü. Ancak bu hızın oldukça yüksek olduğunu da ifade etti. Zeldovich, ayrıca dönen silindiri çevreleyen silindirik bir ayna ile birlikte enerjinin yansıtılabileceğini ve böylece pozitif geri besleme döngüsü oluşturulabileceğini öne sürdü; bu durum bir enerji patlamasına neden olabilirdi. Bu teoriler kara deliklere uygulandığında, bir kara delik bombasının yaratılması ve bir süpernova kadar enerji açığa çıkarılması mümkün olabileceği düşünülüyordu.
Bu teoriler uzun bir süre boyunca yalnızca kâğıt üzerinde kaldı. Ancak Southampton Üniversitesi’nden Hendrik Ulbricht ve ekibinin gerçekleştirdiği deney, bu durumu değiştirdi. Ulbricht, dönen bir alüminyum silindir ve manyetik alanlar kullanarak Zeldovich’in geri besleme döngüsünü laboratuvar ortamında sergilemeyi başardı. İlk prototipi 2020 yılında oluşturduklarını New Scientist’e açıkladı.
SİLİNDİRDEN MANYETİK ALAN OLUŞUYOR
Son araştırmada geliştirilen düzenek, bir elektrik motoruyla döndürülen alüminyum silindiri ve onu çevreleyen metal bobinlerden oluşan üç katmanı içeriyor. Bobinler, silindirin etrafında benzer hızda dönen bir manyetik alan meydana getiriyor. Bu tasarımda bobinler aynanın işlevini üstlenirken, manyetik alan ışık gibi hareket ediyor. Böylece Zeldovich’in öngördüğü gibi, silindirin yayılan enerjisi artırılmış oluyor.
“GERİ DÖNEN ŞEY DAHA FAZLA”
Portekiz’deki Lizbon Üniversitesi’nden Vitor Cardoso, New Scientist’e verdiği demeçte, “Düşük frekanslı bir elektromanyetik dalgayı dönen bir silindire yönlendiriyorsunuz, ve bunun geri dönüşünde daha fazla enerji elde edebiliyorsunuz. Bu durum gerçekten etkileyici,” ifadelerini kullandı. Bu deney, gerçek kara deliklerin çevresindeki parçacıklara nasıl enerji verdiğini anlama konusunda önemli bir ilerleme sağlayabilir.
