Bireysel Emeklilik Sistemi (BES), 22. yılına yaklaşırken, katılımcılarına sağladığı getirilerle birlikte, yurt içinde uzun vadeli tasarruf seviyesini artırarak ülke ekonomisine önemli bir katkı sunmaya devam ediyor.
Emeklilik Gözetim Merkezinden elde edilen verilere göre, 31 Mart itibarıyla BES’te katılımcıların yatırım tutarı 1 trilyon 146 milyar 665,2 milyon lira, devlet katkısı fon tutarı ise 150 milyar 754,2 milyon lira olarak kaydedildi. Böylelikle, BES’teki katılımcıların toplam fon büyüklüğü 1 trilyon 297 milyar 419,4 milyon liraya ulaştı. Ayrıca, Otomatik Katılım Sistemi’nde (OKS) katılımcıların fon tutarı, devlet katkısıyla birlikte 94 milyar 81,6 milyon liraya yükseldi.
BES havuzunda toplam fon büyüklüğündeki artış 157 milyar lirayı aştı
2024 yılı sonunda BES’te toplam katılımcı sayısının 9 milyon 526 bin 390 olması ve fon tutarının 1 trilyon 2 milyar 570,3 milyon lira olarak hesaplanması bekleniyordu. Devlet katkısı fon tutarı ise 137 milyar 497,3 milyon lira olacağı tahmin ediliyordu.
Bu dönemde OKS verileri incelendiğinde, çalışanların biriktirdiği fon tutarının 81 milyar 724,3 milyon lira, devlet katkısının ise 5 milyar 437,5 milyon lira olduğu görüldü. Sektör 2024 yılını, BES ve OKS dahil toplamda 1 trilyon 227 milyar 229,4 milyon lira fon büyüklüğü ve 17 milyon 101 bin 701 katılımcı ile tamamladı.
Böylelikle, 2024 sonundan 31 Mart 2025’e kadar geçen süre içinde, BES’te katılımcı fon tutarının, devlet katkısı dahil, 157 milyar 351,8 milyon lira arttığı, OKS katılımcılarının biriktirdiği fon tutarının da 6 milyar 919,8 milyon lira yükseldiği kaydedildi.
BES ve OKS’de toplam katılımcı fon tutarı, devlet katkısı fon tutarları da göz önüne alındığında 2024 yıl sonundan 31 Mart 2025’e kadar 164 milyar 271,6 milyon liralık bir artış yaşandı. Aynı dönemde BES’te katılımcı sayısı 165 bin 978 kişi artarak 9 milyon 692 bin 368’e, OKS dahil toplam katılımcı sayısı ise 17 milyon 249 bin 586’ya yükseldi.
18 yaş altı BES katılımı 1 milyon 494 bin kişiyi aştı
Türkiye’de Haziran 2021’de uygulamaya konan ve 18 yaş altındaki çocukların gönüllü sistemde yer almasını hedefleyen proje, hızla büyümeye devam ediyor.
31 Mart itibarıyla 18 yaş altı katılımcıların fon büyüklüğü 43,6 milyar lira olarak belirlendi. Bu tutarın 35 milyar 641,9 milyon lirasını katılımcıların biriktirdiği fonlar, 7 milyar 927,7 milyon lirasını ise devlet katkısı fonu oluşturdu. Sistemde toplam 1 milyon 494 bin 184 çocuk yer alırken, en fazla katılım sıfır yaş grubunda, 136 bin 648 kişi ile gerçekleşti.
31 Aralık 2024’ten 31 Mart 2025’e kadar 18 yaş altı uygulamasındaki katılımcı sayısı 74 bin 240 kişi arttı. Fon büyüklüğü ise devlet katkısı dahil 9 milyar 185 milyon 997 bin liralık bir artışla 43 milyar 569 milyon 546,6 bin liraya ulaştı.
Kredi için 241,6 milyon liralık BES fonu teminat olarak gösterildi
Belirtilen tarihte bankalar tarafından bildirilen kredi talebi sayısı 1386 olarak kaydedildi. Gösterilen teminat tutarı ise 292 milyon 193 bin lira oldu.
Emeklilik şirketleri, 1224 kredinin 250 milyon 446 bin liralık teminatına onay verirken, başvuruların yüzde 85’ini oluşturan 1189 kredi başvurusu kesinleşti ve merkezi alacağın devri fonuna aktarılan teminat tutarı 241 milyon 561 bin lira olarak gerçekleşti.
Evlilik ve konut ediniminde hayata geçirilen kısmi ödeme uygulaması kapsamında, 31 Mart itibarıyla evlilik için 22 sözleşmeden toplam 9,7 milyon lira, konut alımı için 350 sözleşmeden ise 225,3 milyon lira olmak üzere toplamda 372 sözleşmeden toplam 235 milyon lira ödeme yapıldığı bildirildi.
Bireysel Emeklilik Uzmanı Zeynep Candan Aktaş, Bireysel Emeklilik Sistemi’nin (BES), katılımcı sayısı ve birikim tutarıyla büyümeye devam ettiğini belirtti. Aktaş, “Büyümenin itici gücü 18 yaş altından geliyor. Aileler, özellikle yeni doğan bebeklerini BES’e dahil etme konusunda istekli” şeklinde konuştu.
Katılımcıların gönüllü olarak sisteme dahil olduğu BES’te 9,7 milyon katılımcının birikimleri 1,3 milyar lira seviyesine ulaştı. Diğer yandan, çalışanların işverenleri aracılığıyla sisteme dahil edildiği Otomatik Katılım Sistemi’nde ise 7,6 milyon çalışanın toplam birikim tutarı 95 milyar lirayı buldu.
BES havuzunda altın fonlarına ilgi artıyor
Aktaş, son bir yıl içerisinde BES havuzunda yıllık bazda yüzde 70 ila 80 seviyelerine ulaşan getirinin altın fonlarını öne çıkardığını ifade etti.
“Altının uluslararası piyasalardaki yükselişi, yatırımcılarda altın iştahını artırıyor. BES yatırımcıları, altın fonlarında yatırımlarını artırırken, fonların değer artışını da değerlendirme fırsatı buluyorlar. Bu durumla birlikte BES havuzundaki altın yatırımları, toplam birikimin yüzde 37’sine ulaştı. Sistemde altın fonlarına yatırım yapanların sayısı ise 7 milyonu aştı.” şeklinde değerlendirmelerde bulundu.
TEFAS altın fonlarında stopaj oranının yüzde 15’e çıkmasının da BES altın fonlarına olan ilgiyi artırdığını belirten Aktaş, “BES’te emeklilik hakkının kazanılmasıyla birlikte stopaj oranı yüzde 5’e düşerken, bu durum TEFAS’a karşı BES altın fonlarını bir adım öne çıkarıyor. Ayrıca, yüzde 30 devlet katkısının mevcut olması, BES altın fonlarını daha da cazip hale getiriyor.” dedi.
Altın fonlarına olan ilginin hisse senedi piyasasındaki belirsizlikten de etkilendiğinin altını çizen Aktaş, “Toplam hisse senedi yatırımlarının yüzde 19’a gerileyerek, altın yatırımlarının yaklaşık yarısına ulaştığı gözlemlendi.” diye ekledi.
BES yatırımcılarının hisse senedi fonlarından çıkışlarının devam ettiğini ve bu durumun, BES havuzundaki hisse yatırımlarının oranını azalttığını belirten Aktaş, “Temmuz 2024’ten bu yana düşüşte olan hisse senedi piyasası, yatırımcılar tarafından Trump etkisiyle daha fazla endişe ile izleniyor.” ifadelerini kullandı.
“BES portföyü çeşitlendirilmeli”
BES yatırımlarında uzun vadeli düşünülmesi ve portföy çeşitlendirmesi yapılması gerektiğini vurgulayan Aktaş, “BES’e girerken altın, hisse senedi, agresif değişken, endeks ve dış borçlanma araçları fonları gibi yüksek riskli fonlarla yatırım yapmak, getiri potansiyelini artıracaktır. Emeklilik tarihine yaklaşırken ise temkinli değişken fonlar ve para piyasası fonlarına kademeli geçiş planlanarak risk azaltılabilir.” görüşünü dile getirdi.
