Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI), 2024 yılına dair dünya genelindeki askeri harcamalarla ilgili bir rapor yayımladı.
Raporda, 2024’te küresel askeri harcamaların bir önceki yıla göre reel olarak yüzde 9,4 artış göstererek 2 trilyon 718 milyar dolara ulaşacağı ve böylece tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaşacağı ifade edildi. Özellikle Avrupa ve Orta Doğu’daki askeri harcamalardaki belirgin artışın, geçen yılki yükselişte önemli bir rol oynadığı belirtildi.
Rapordaki verilere göre, küresel askeri harcamalar son on yılda sürekli artış göstermekte ve geçen yıl Soğuk Savaş’ın sona ermesinden bu yana en büyük yükselişi kaydetmiştir. Küresel anlamda kişi başına düşen askeri harcamanın 334 dolara çıkarak 1990’dan bu yana en yüksek seviyeye ulaştığı vurgulandı.
– TÜRKİYE’NİN ASKERİ HARCAMALARI 2015-2024 DÖNEMİNDE YÜZDE 110 ARTTI
Türkiye’nin 2015-2024 dönemindeki askeri harcamalarının yüzde 110 oranında arttığına dikkat çekilen raporda, ülkenin geçen yılki askeri harcamalarının bir önceki yıla göre yüzde 12 artarak 25 milyar dolara ulaştığı belirtildi.
SIPRI raporunda, genel olarak askeri harcamaların dünya çapında yükseliş göstermeye devam ettiği ve özellikle Avrupa ile Orta Doğu’da dikkate değer artışların kaydedildiği ifade edildi.
Geçen yıl Malta hariç tüm Avrupa ülkelerinin askeri harcamalarını artırdı, bu durumun Ukrayna’daki savaş ile ABD’nin NATO’ya bağlılığı üzerindeki tartışmaların etkisiyle Avrupa’daki askeri harcamaların yüzde 17 oranında artmasına yol açtığı aktarıldı.
2024’te en fazla askeri harcama yapan beş ülkenin ABD, Çin, Rusya, Almanya ve Hindistan olduğu, bu ülkelerin toplam harcamalarının dünya genelindeki askeri harcamaların yüzde 60’ını oluşturduğu kaydedildi.
– ABD’NİN GEÇEN YIL ASKERİ HARCAMALARI NATO’NUN YÜZDE 66’SINI OLUŞTURDU
Rapor, ABD’nin askeri harcamalarının 2024’te bir önceki yıla göre yüzde 5,7 artarak 997 milyar dolara ulaştığını ve 2015-2024 döneminde yüzde 19 oranında bir artış gösterdiğini aktardı.
ABD’nin askeri harcamalarının toplam küresel askeri harcamaların yüzde 37’sini, NATO’nun askeri harcamalarının ise yüzde 66’sını oluşturduğu ifade edildi. Geçen yıl çoğu Avrupalı NATO ülkesinin askeri harcamalarını artırdığı ve bu ülkelerin NATO içindeki toplam paylarının son 11 yılın en yüksek seviyesine ulaşarak yüzde 30’a çıktığı belirtildi.
Raporda, “2024 itibarıyla üç yılı geride bırakan Rusya-Ukrayna savaşı, askeri harcamaları artırmaya devam ederek Avrupa’da Soğuk Savaş dönemindeki seviyelerin üzerine taşımıştır.” ifadesine yer verildi.
Çin’in askeri harcamalarının 2015-2024 döneminde yüzde 59 arttığı ve geçen yıl da yüzde 7 artarak 314 milyar dolara yükseldiği tahmin edildi.
Hindistan’ın askeri harcamalarının geçen yıl yüzde 1,6 artarak 86,1 milyar dolara çıktığı, 2015-2024 döneminde ise yüzde 42 oranında bir artış kaydettiği belirtilen raporda dikkat çekici rakamlar yer aldı.
– ALMANYA YENİDEN SİLAHLANIYOR
Raporda, Almanya’nın geçen yıl 88,5 milyar dolarlık askeri harcama ile dünyada en fazla harcama yapan ülkeler arasında yer aldığı, bu artışla Almanya’nın Hindistan’ı geçerek ilk defa 4. sırada konumlandığı kaydedildi. Almanya’nın askeri harcamalarının 2015-2024 döneminde yüzde 89 oranında artış gösterdiği dikkatlerden kaçmadı.
Rusya’nın askeri harcamaları 2024’te bir önceki yıla göre yüzde 38 artışla 149 milyar dolara ulaştı ve bu rakamın Rusya’nın GSYH’sinin yüzde 7,1’ine denk geldiği kaydedildi.
Ukrayna’nın askeri harcamalarının ise geçen yıl yüzde 2,9 artarak 64,7 milyar dolara çıktığı, söz konusu harcama miktarının ülkenin GSYH’sinin yüzde 34’ünü oluşturduğu belirtildi. Ukrayna’nın toplam askeri harcamalarının, Rusya’nın harcamalarının yüzde 43’üne tekabül etmesi dikkat çekici bir veri olarak yorumlandı.
– İSRAİL’İN ASKERİ HARCAMALARI YÜZDE 65 ARTTI
İsrail’in Gazze’deki saldırılarını sürdüren askeri harcamaları, geçen yıl yüzde 65 artarak 46,5 milyar dolara ulaşırken, bu miktarın “1967 yılındaki Altı Gün Savaşı’ndan bu yana en yüksek yıllık artış” olarak değerlendirildiği vurgulandı.
İran’ın askeri harcamalarının ise yüzde 10 azalarak 7,9 milyar dolara gerilediği; bu durumun, yaptırımların İran üzerindeki etkisinin harcama kapasitesini önemli ölçüde sınırladığını göstermekte olduğu ifade edildi.
İngiltere’nin askeri harcamaları geçen yıl yüzde 2,8 artarak 81,8 milyar dolara ulaştı. Fransa’nın askeri harcamaları ise yüzde 6,1 artarak 64,7 milyar dolara yükseldi.
2024’te Suudi Arabistan, 80,3 milyar dolarla Orta Doğu’nun en büyük, dünya genelinde ise 7. en büyük askeri harcama yapan ülkesi haline geldi.
SIPRI Askeri Harcamalar ve Silah Üretim Programı Kıdemli Araştırmacısı Xiao Liang, geçen yıl 100’den fazla ülkenin askeri harcamalarını arttırdığına dikkat çekti. Liang, “Hükümetlerin, diğer bütçe alanları pahasına askeri güvenliğe daha fazla öncelik vermeye devam etmesi, önümüzdeki yıllarda toplumlar üzerinde önemli sosyal ve ekonomik etkiler yaratabilir.” dedi.
SIPRI, 1966 yılından bu yana çatışma, silahlanma, silah kontrolü ve silahsızlanma gibi konularda araştırma, rapor ve analizler sunmaktadır.
