Londra’da gerçekleştirilen “Ukrayna” konulu üst düzey görüşmelere İngiltere, Ukrayna, ABD, Fransa ve Almanya temsilcileri katıldı. Bu toplantılarda Ukrayna ve diğer Avrupalı yetkililer tarafından ABD’ye sunulan ateşkes şartları gün yüzüne çıktı.
İngiliz haber ajansı Reuters, 23 Nisan’da Londra’da yapılan görüşmelerin ardından Ukrayna ve Avrupalı yetkililerin ABD’ye sunduğu ateşkes teklifinin ayrıntılarına ulaştı. Teklifte, Ukrayna’nın güvenlik garantileri, toprak meseleleri ve ekonomik konular gibi hususlarla ilgili detaylar yer aldı.
Ateşkese ilişkin maddeler şu şekilde sıralandı:
– Havada, karada ve denizde tam ve koşulsuz bir ateşkes ilan edilmelidir.
– Taraflar, ABD ve diğer Avrupa ülkelerinin katılımıyla ateşkesin uygulanmasına dair teknik detaylar üzerinde derhal müzakerelere başlamalıdır. Bu müzakereler, kalıcı bir barış anlaşması ile ilgili hazırlıklarla paralel yürütülmelidir.
– Ateşkese uyumun gözetimi, ABD öncülüğünde gerçekleştirilmeli ve destek üçüncü ülkeler tarafından sağlanmalıdır.
– Rusya, hukuksuz bir şekilde yerinden edilen tüm Ukraynalı çocukları herhangi bir koşula bağlı olmaksızın geri teslim etmelidir. Tüm savaş esirleri, “tümüne karşılık tümü” ilkesi çerçevesinde değiştirilecektir. Ayrıca, Rusya tüm sivil mahkumları serbest bırakmalıdır.
Ukrayna için güvenlik garantilerine dair maddeler ise şöyle sıralandı:
– Ukrayna, ABD’nin de dahil olduğu güçlü güvenlik garantileri alacaktır; zira müttefikler arasında NATO üyeliği konusunda bir mutabakat yoktur.
– Ukrayna Savunma Kuvvetlerine yönelik herhangi bir kısıtlama getirilemeyecektir.
– Garantör devletler, Avrupa ülkeleri ve gönüllü olan Avrupa dışındaki ülkelerden oluşacak geçici bir grup oluşturacaktır. Dost yabancı güçlerin Ukrayna topraklarındaki varlığı ve askeri operasyonları üzerinde bir kısıtlama olmayacaktır.
– Ukrayna, Avrupa Birliği’ne katılım sürecine devam edecektir.
Toprak meseleleriyle ilgili maddeler ise şunlardır:
– Toprak sorunları, tam ve koşulsuz bir ateşkesin sağlanmasının akabinde tartışılacak ve çözülecektir.
– Toprak müzakereleri, mevcut kontrol hattına dayanarak başlayacaktır.
– Ukrayna, ABD’nin de katılımıyla Zaporijya Nükleer Santrali ve Kahovka Barajı’nın kontrolünü yeniden alacaktır.
– Ukrayna, Dinyeper Nehri üzerinde engelsiz geçiş hakkına sahip olacak ve Kılburun Kıyı Oku üzerinde kontrol sağlayacaktır.
Ekonomi ile ilgili maddeler ise şunlardır:
– ABD ve Ukrayna, ekonomik iş birliği ve madenler anlaşmasını gerçekleştirecektir.
– Ukrayna, kapsamlı bir yeniden inşaya tabi tutulacak ve maddi tazminat alacaktır. Rusya’nın dondurulan devlet varlıkları, Ukrayna’ya verilen zararlar tazmin edilene kadar dondurulmaya devam edecektir.
– ABD’nin 2014’ten bu yana Rusya’ya uyguladığı yaptırımlar, kalıcı barış sağlandıktan sonra aşamalı olarak hafifletilebilir. Ancak, bu yaptırımlar barış anlaşmasının ihlal edilmesi durumunda yeniden yürürlüğe girebilir.
Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, Londra’daki görüşmelerde ortaya çıkan önerilerin belgesinin ABD Başkanı Donald Trump’ın masasında olduğunu düşündüğünü ifade etti.
ABD ile Avrupa arasında farklı teklifler sunuldu
Reuters’in haberine göre, görüşmelerde bazı farklılıkların olduğu ve ABD ile Avrupa arasında ateşkese dair görüş ayrılıkları yaşandığı belirtiliyor.
İlk ateşkes metni, ABD Başkanı Donald Trump’ın Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff tarafından 17 Nisan’da Paris’teki görüşmelerde sunuldu. ABD’nin önerisinde, Rusya’nın 2014’te ilhak ettiği Kırım üzerindeki kontrolünün hukuki olarak tanınması ve Rusya’nın Ukrayna’nın güney ve doğu bölgelerindeki kontrolünün fiilen tanınması yer alıyor.
ABD’nin önerisinde, Ukrayna’nın Avrupa ve diğer dost devletlerin garantör olarak hareket ettiği “sağlam bir güvenlik garantisine” sahip olacağı, ancak NATO’ya katılım çabalarının olmayacağı vurgulanıyor.
Öte yandan, Avrupa ve Ukrayna’nın önerisi geniş kapsamlı ifadeler içeriyor; Ukrayna güçlerine herhangi bir sınırlama getirilmemesi ve müttefiklerin Ukrayna topraklarına askeri konuşlandırma yapmalarına dair kısıtlama olmaması gerektiği vurgulanıyor. ABD’nin önerisinde, Rusya’ya uygulanan yaptırımların görüşülen anlaşma çerçevesinde kaldırılabileceği belirtiliyor.
Avrupa ve Ukrayna’nın sunduğu belgede, “sürdürülebilir bir barış sağlandıktan sonra yaptırımların aşamalı olarak kaldırılacağı” ve Rusya’nın barış anlaşmasının şartlarını ihlal etmesi durumunda yaptırımların yeniden uygulamaya konulacağı ifade ediliyor. Avrupa’nın önerisinde, savaşta verilen zararlar için Rusya’nın yurt dışındaki dondurulmuş varlıklarından maddi tazminat ödemesi öneriliyor. ABD’nin metninde ise sadece Ukrayna’nın tazmin edileceği belirtiliyor.
