Hatice Karahan, Washington’da düzenlenen Uluslararası Finans Enstitüsü (IIF) tarafından gerçekleştirilen Küresel Görünüm Forumu’nda “Değişen Küresel Likidite Koşulları Karşısında Merkez Bankacılarının İkilemleri” başlıklı oturumda bir konuşma yaptı.
Karahan, Türkiye’nin son iki yılda önemli bir dezenflasyon sürecine girdiğini ve bu sürecin iç dinamiklerle birlikte dalgalı küresel koşullardan etkilendiğine dikkat çekti.
Bu süreçte dezenflasyonun temel bileşenleri arasında talepteki ılımlı seyir, Türk lirasının reel değerlenmesi ve enflasyon beklentilerindeki iyileşmenin yer aldığını belirten Karahan, Türkiye’de iç ve dış talep arasında tüketim kaynaklı bir dengesizlik bulunduğuna işaret etti. Para politikasını kademeli bir şekilde sıkılaştırdıklarını vurgulayan Karahan, bu adımlarla önemli ilerlemeler kaydettiklerini ifade etti.
İç talebin ılımlı bir hale geldiğini dile getiren Karahan, cari açığın GSYH’nın yüzde 6’sından, yüzde 1’in altına düştüğünü kaydetti.
Karahan, “Bu süreçte attığımız adımlar, piyasalarda güveni yeniden tesis etti ve Türk lirası varlıklarına olan ilgiyi artırdı. Bu durum, Türk lirasının değer kazanmasına olanak sağladı ve dezenflasyon süreci için kritik bir gelişmeydi.” şeklinde konuştu.
“ENFLASYONUN ANA EĞİLİM GÖSTERGELERİ FİYAT BASKILARINDA YAVAŞLAMAYA İŞARET EDİYOR”
Karahan, programa duyulan güven ve elde edilen sonuçların enflasyon beklentilerini hem piyasa profesyonelleri hem de hanehalkı ile firmalar düzeyinde iyileştirmeye katkı sağladığını belirtti. Enflasyon verilerine baktıklarında, Mayıs 2024’teki yüzde 75 seviyesinden Mart 2025’te yüzde 38,1’e düştüğünü ekledi.
Ayrıca yıllık enflasyonun son 10 aydır düşüş gösterdiğini ve enflasyonun ana göstergelerinin fiyat baskılarında belirgin bir yavaşlamaya işaret ettiğini söyledi.
Bununla birlikte, hala bazı zorlukların mevcut olduğunun altını çizen Karahan, enflasyonu tek haneli seviyelere düşürmenin öncelik taşıdığını, hizmet kalemlerinde enflasyonun yapışkanlık gösterdiğini ve bu durumu zamana bağlı fiyatlandırma ile geriye dönük endekslemenin etkilediğini ifade etti.
Hane halkı ve firmaların beklentilerinde bir iyileşme gözlemlenmesine rağmen, bu beklentilerin hala hedefin üzerinde olduğunu vurgulayan Karahan, bu alanda daha fazla iyileşme gerektiğine dikkat çekti.
Küresel belirsizliklerin potansiyel etkisinin baskı oluşturduğunu belirterek, “Dezenflasyon sürecinde elde edilen en büyük kazanımlardan biri, yerleşik ekonomik aktörlerin güveninin artmasıyla Türk lirasının reel olarak değer kazanması oldu. Uluslararası sermaye akımları da elbette bu sürece katkıda bulundu. Küresel finansal koşullardaki dalgalanmaları dikkatle izliyoruz.” dedi.
Karahan, parasal duruşlarındaki sıkılığın, küresel ekonomideki belirsizlik dönemlerinde de temel risk yönetim aracı olarak rol oynayacağını belirtti.
“TÜRKİYE, BUGÜN DIŞ ŞOKLARA KARŞI DAHA İYİ KONUMLANMIŞ DURUMDA”
Hizmet fiyatlarındaki yapışkanlığın, özellikle kira ve zamana bağlı fiyatlanan diğer kalemlerde görüldüğünü ifade eden Karahan, bu durumun parasal sıkılaşmanın dezenflasyonist etkisini kısmen sınırladığını belirtti.
Geriye dönük endeksleme sorununun yavaş da olsa düzeldiğini ifade eden Karahan, enflasyon beklentilerinin hedeflerin üzerinde olmasının kendileri açısından büyük bir önem taşıdığını vurguladı.
TCMB olarak attıkları adımlar ve ileriye dönük yönlendirmelerle hanehalkı ve işletmelerin tahminlerine yakınsamalarını sağlamanın önemine değinen Karahan, bu amaçla iyi bir iletişim ve etkili adımlar atmaya önem verdiklerini kaydetti.
Maliye politikası tarafından dezenflasyon sürecine daha fazla destek beklediklerini belirten Karahan, orta vadeli programda öngörülen bütçe hedeflerinin de bu bağlamda olumlu olduğunu ifade etti.
Değişen dış koşulların etkisine de değinen Karahan, “Değişen dış ortam, para politikası açısından ülkeler için yeni zorluklar doğuruyor.” dedi.
Karahan, bu durumların sadece Türkiye için değil, tüm gelişmekte olan ekonomiler için geçerli olduğunu belirtti ve gelişmekte olan ekonomilerin geçmişe göre dalgalanmalara karşı daha donanımlı olduğunu vurguladı.
Hatice Karahan, “Özellikle Türkiye, dış şoklara karşı daha iyi bir konumda. Cari açık oldukça düşük ve dış borç çevirme oranı belirgin şekilde iyileşti.” ifadelerini kullandı.
Sermaye akımlarındaki değişimlerin gelişmekte olan ekonomiler için kritik olduğunu belirten Karahan, dezenflasyon sürecinde döviz kuru kanalının önemini koruduğunu söyledi.
Karahan, “Bu dönemde sıkı parasal duruşa odaklanacağız.” dedi.
“SON DÖNEMDE GÜNDEME GELEN KÜRESEL POLİTİKALARIN, TÜRKİYE İÇİN NİSPETEN SINIRLI ETKİLERİ OLACAKTIR”
Tarifelere dair bir soruyu yanıtlayan Karahan, ABD’nin Türkiye’ye yönelik açıkladığı tarifelerin diğer ülkelerle karşılaştırıldığında en düşük seviyelerde olduğunu belirtti. Yaptıkları analizlerin Türkiye’nin ABD pazarında payını artırma potansiyelini ortaya koyduğunu ifade etti.
Tarifeler dolayısıyla küresel talep ve ticarette, özellikle Avrupa’da bir zayıflama yaşanması durumunda bunun Türkiye’nin ABD pazarındaki potansiyel kazançlarını dengeleyeceğini belirtti.
İthalatta ise emtia fiyatlarındaki, özellikle petrol fiyatlarındaki düşüşün Türkiye için olumlu olduğunu kaydeden Karahan, bu tür gelişmelerin Türkiye’nin ithalat faturasını azaltabileceğini ifade etti.
“Belirsizliğin yüksek olduğu bu ortamda potansiyel etkileri kesin olarak tahmin etmek zor. Ancak yakın zamanda uygulanan küresel ticaret politikalarının etkileri, Türkiye’nin cari dengesi açısından sınırlı kalacaktır. Sermaye akımları ise önemli bir konu ve tüm gelişmekte olan ekonomiler için risk oluşturuyor. Bu nedenle bunu dikkatle izliyoruz.” şeklinde konuştu.
