Hodan, bancar, zılbut, kaldırık, sığırdili, tamara, ıspıt veya ılıştıra… Ülkemizdeki her yörede farklı bir adı bulunan bu bitki, İngilizce’de “borage” olarak bilinmekte ve Latince “borago” kökenine sahiptir. Arapçada “abu burak” şeklinde adlandırılan bu ot, detoks özellikleriyle öne çıkmaktadır.
Yabani otların mevsimi geldi. Kışın ardından, pazarlarda taze ot çeşitleri satılmaya başlandı. Genellikle pazarların kenarında ot satan teyzelerle karşılaşmak mümkün. Bu teyzelere “Bu otları nasıl pişiriyorsunuz?” diye sorduğunuzda, hemen “Kavuruyoruz, yumurta kırıyoruz, en lezzetlisi yumurtalısıdır.” yanıtını alırsınız. Gerçekten de doğadan toplanan bu otların yumurtalı kavurması büyük bir lezzet sunar. Bazı otlar ise sadece yumurtalı yapıldığında, gerçek tadını açığa çıkarır. Hodan, işte bu otlardan biridir. Mevsimi baharın ilk işaretleriyle belirirse de, yağmur ve hava koşullarıyla değişkenlik gösterebilir. Bu yıl, bahar geldi derken sıfır derecelere düşen kar ve yağmurlar nedeniyle hodanı hala bulmak mümkün.
Bu ot, yöresine göre birçok isimle anılır. Kaldırık, ıspıt, zılbut gibi farklı adları vardır. “Mancar” ise oldukça yaygın bir diğer isimdir; vestikalda da bu isim, başka otlar için geçerli olabiliyor. Trabzon’da ise ona “tamara” denmektedir. Kocaeli ve Batı Karadeniz’in bazı bölgelerinde ise “ılıştıra” olarak adlandırılmaktadır. Bu yörede popüler olan “yumurtalı ılıştıra” yemeği, yöresel tarifler arasında önemli bir yere sahiptir.
Dünya genelinde de hodan benzeri bitkiler bulunmaktadır. İngilizcede “borage” olarak geçen bu ot, Latince “borago” kelimesinden gelmektedir. Bu terimin kökenleri Arapçaya dayanır; “abu burak” veya “abu arak” kelimelerinde görülen “ter” anlamı, bitkinin insan vücudu üzerindeki detoks etkisini de işaret etmektedir. Dolayısıyla, bu ot vücutta ödem atıcı, iltihap giderici ve diüretik özelliklere sahiptir.
Bu nedenle, bahar aylarında vücut için tam bir temizleme organı işlevi görmektedir.
Tarifimiz ise Kocaeli yöresine aittir. “Ilıştıra” ismiyle bilinen bu yemeği hazırlamak için öncelikle irice bir demet hodan veya ılıştıra alın. Bitkinin sapı, kökü, yaprağı ve çiçeği kullanılabilir; özellikle mavi-eflatun rengiyle dikkat çeken çiçekleri ise salatalık tadı verir. Sapları ve kök kısımlarını haşladıktan sonra, tencereye yaprakları ekleyip, en son çiçekleri ilave edin. Bunları yumuşayana kadar pişirin. Ben genellikle az bir su ile haşlamayı tercih ederim, suyunun çoğunu çekene kadar pişiririm. Diğer yandan, bir-iki soğanı zeytinyağında veya isterseniz tereyağında kavurun. Ardından haşlanmış hodanı ekleyin, iyice karıştırın. Bir kâsede 4-5 yumurta kırın ve isterseniz bir miktar süt kreması ekleyebilirsiniz. Tuz ve karabiber ile tatlandırdığınız bu yumurta karışımını tavaya dökün ve karıştırarak yumurtaların pişmesini sağlayın. Lezzetli bir yemek için hazır!
