Ayten Alpman, aramızdan ayrılmasının üzerinden 13 yıl geçerken, sanat dünyasında bıraktığı derin izler hala hatırlanıyor. 10 Ekim 1929’da İstanbul’da, Devlet Tiyatroları müfettişi Fahrettin Alpman’ın kızı olarak dünyaya gelen Alpman, küçük yaşta müziğe olan ilgisini, anne ve babasının ayrılığının ardından Nişantaşı Kız Lisesi’nde tanıştığı İlham Gencer ile keşfetti.
İlk olarak İngilizce şarkılar seslendiren Alpman, üvey babasının Malatya’ya tayini nedeniyle bir süre burada yaşadıktan sonra, İstanbul’a dönerek anneannesinin yanına yerleşti. Çocukluk dönemine dair bir röportajında, yaşadığı zorlukları ve okul hayatındaki anılarını paylaştı. Aynı zamanda, ailenin dinamikleri ve okulda yaşadığı haksızlıklar onu derinden etkiledi.
Lise eğitimini tamamladıktan sonra, İlham Gencer’in önerisiyle İstanbul Radyosu’nda program yapmaya başladı. İlk defa “You Are Always In My Heart” adlı parça ile radyoda yer alan Alpman, o dönemin Türk müzik sahnesinde önemli bir yer edinmeye başladı. İstanbul Radyosu’nun açıldığı 1949 yılında, İlham Gencer ile birlikte program yapmaya başladıklarında henüz Türk kadın şarkıcı sayısı bir hayli azdı.
Ayten Alpman, sahne hayatına ilk adımını Taksim Belediye Gazinosu’nda attı. Caz müziğine olan tutkusu, Arif Mardin’in yönlendirmesiyle daha da derinleşti ve 1952 yılında profesyonel sahne kariyerine başladı. Sanatçı, Türkiye’de kadın caz vokal geleneğini başlatan önemli isimlerden biri olarak kabul ediliyor. 1953 yılında evlendiği İlham Gencer’den Ayşe ve İlhan adında iki çocuk sahibi oldu.
Müziğindeki yolculuğu sırasında, “Sayanora/Passion Flower” adlı ilk plağını 1959 yılında yayınlayan Alpman, 1960’lı yıllarda caz repertuvarına Türkçe sözlü uyarlamalar eklemeye başladı. Fecri Ebcioğlu’nun teşvikiyle “İnan Bana/Ayrıldık Yalnızım” adlı 45’lik plağını çıkararak müzikseverlerle buluştu. Özellikle Fikret Şeneş’in sözlerini yazdığı “Bir Başkadır Benim Memleketim” şarkısı, 1974 Kıbrıs Çıkarması sırasında Başkent’de sıkça çalındığı için büyük bir popülarite kazandı.
Ayten Alpman, müzik hayatında pek çok önemli filmde de rol aldı. “Aşk Izdırabtır” ve “Tek Başına” adlı yapımlarda yer alarak sanatçı kimliğini daha da güçlendirdi. Uzun yıllar boyunca müziği, yaşamının vazgeçilmez bir parçası olarak gördü ve “Müziksiz bir hayat olmaz,” diyerek bu tutkusunu dile getirdi.
Son profesyonel sahne performansını 1990 yılında İstanbul Yeniköy Bilsak Kulübü’nde gerçekleştiren Alpman, 2007 yılında İstanbul Caz Festivali’nde “Yaşam Boyu Başarı Ödülü” ile onurlandırıldı. Ancak, sanat hayatı boyunca gösterdiği başarıların ardından 20 Nisan 2012’de 83 yaşında hayata veda etti. Albümleri ve eserleri, Türk müziğinde bıraktığı miras ve etkisiyle hala anılmaya devam ediyor.
Ayten Alpman’ın katkı sağladığı bazı albümler arasında “İnan Bana/Ayrıldık Yalnızım” (1967), “Sensiz Olamam/Aynalar Aynalar” (1970), “Bir Başkadır Benim Memleketim/Yaşamak İçin” (1971) bulunuyor. Bu eserler, onun sanatına olan bağlılığını ve müziğe kattığı özgünlüğü yansıtıyor.
