“Sen bunu başarabilirsin!”,
“Bir kez daha hata yaptın…”,
“Daha fazlasını yapmalısın!”
Gün içerisinde aklımızdan geçen pek çok düşünce, bazen içimizde yankılanır.
Bazıları bize güç verirken, bazıları ise atılım yapmamıza engel teşkil edebilir. Peki, bu iç sesler yalnızca düşünceler mi, yoksa hayatımıza yön veren görünmeyen bir rehber mi?
ZİHNİMİZDE KONUŞAN SES
Psikolojik açıdan bu duruma “içsel konuşma” denilmektedir. İç seslerimiz; geçmişte yaşadığımız deneyimlerin, çevresel etkenlerin ve kişisel algımızın bileşimi ile şekillenir. Sıklıkla farkında olmadan kendimizle konuşur; bu da ya cesaretimizi artırır ya da eleştirilerimizle bizi kısıtlar.
Bu iç sesin karakteri genelde çocukluk döneminde oluşur. Çocukken ebeveynlerden, öğretmenlerden veya diğer bakım veren kişilerden duyduğumuz ifadeler zamanla içselleşerek kendi iç sesimize dönüşür.
“Sen çok çalışkansın.” gibi destekleyici ifadeler, yetişkinlikte özgüvenli bir iç ses oluştururken; “Zaten hiçbir şeyi doğru yapamıyorsun.” gibi olumsuz söylenmeler, bireyin zihininde yıllar boyunca yankılanan bir öz eleştiri mekanizması haline dönüşebilir.
İÇ SESİN HAYATIMIZA ETKİSİ
İçsel konuşmalar; kişinin kendine bakış açısını, cesaret ediş biçimini ve karar verme süreçlerini etkileyen önemli bir unsurdur. Sürekli kendini eleştiren biri zamanla cesaretini kaybeder, adım atmaktan çekinirken; kendisine destek veren biri zorlu zamanlarda bile güçlü durabilir.
Örneğin, yeni bir işe başvurmayı düşünen bir kişi “Yeterince iyi değilim.” diye düşünürse, bu iç ses onu harekete geçmekten alıkoyar. Ancak aynı kişi iç sesini “Denemeye değer. En kötü ne olabilir?” biçiminde değiştirirse, hayatında önemli bir farklılık yaratabilir.
Bunun için iç ses sadece bir “düşünce” değil, aynı zamanda bir yol haritasıdır.
İÇ SESİMİZİ YÖNETME YOLLARI
İç sesi tamamen bastırmak mümkün olmaz fakat onu fark etmek, yönlendirmek ve şekillendirmek mümkündür. İşte bu süreci kolaylaştıracak bazı öneriler:
• İç sesi tanıyın
Zihniniz size nasıl hitap ediyor? Eleştirel mi, destekleyici mi? Bu düşünceleri dışarıdan izlemeyi deneyin.
• Gerçekleri sorgulayın
Olumsuz bir düşünce aklınıza geldiğinde kendinize sorun: “Bu gerçekten doğru mu, yoksa sadece korkularım mı?”
• Kendinize nazik davranın
Kendinizle, bir arkadaşınız gibi konuşun. Asla dostunuza söylemeyeceğiniz sözleri kendinize neden iletiyorsunuz?
• Olumlu sesleri güçlendirin
Başarılarınızı hatırlayın, güçlü yönlerinizi not alın. Bunları tekrar etmek, iç sesinizin tonunu zamanla değiştirecektir.
EN FAZLA DİNLEDİĞİMİZ SES: KENDİMİZ
İç sesler; benlik algımızı, duygusal dayanıklılığımızı ve kararlarımızı etkileyen görünmez kılavuzlardır. Onları fark etmek ve sağlıklı bir ilişki geliştirmek, zihinsel esenliğin ilk adımlarındandır.
Unutmayın, gün içerisinde en çok dinlediğimiz ses kendi sesimizdir. Bu nedenle, bu sesin nasıl konuşacağını belirleyebiliriz.
Eğer iç sesiniz sürekli sizi yargılıyor, özgüveninizi zayıflatıyor ya da hayatınızı kısıtlıyorsa, bu döngüyü kırmak için bir ruh sağlığı uzmanından yardım almak son derece değerli bir adım olacaktır.
