ABD Başkanı Donald Trump tarafından birçok ülkeye uygulanan gümrük tarifeleri, küresel ticarette korumacılık eğilimlerini artırarak, yükselen gümrük duvarlarını ülkeler için potansiyel tehditler haline getiriyor. Türk iş dünyası, bu gelişmeleri Türkiye açısından yeni fırsatlar sunabilecek bir dönüşüm süreci olarak değerlendirmekte.
Trump, 2 Nisan’da gerçekleştirilen bir etkinlikte, 185 ülkeye yönelik karşılıklı tarifeler içeren bir kararnamenin altına imza attı. Bu karar doğrultusunda, ABD’nin pek çok ticaret ortağından ithal edilen ürünlere yüzde 10 ile 50 arasında değişen gümrük tarifeleri uygulanmaya başlandı.
Türk iş dünyası için önemli gelişmeler arasında, Birleşik Krallık, Brezilya, Avustralya, Birleşik Arap Emirlikleri, Yeni Zelanda, Mısır ve Suudi Arabistan gibi ülkeler için yüzde 10 gümrük vergisinin uygulanacağı da yer almakta.
Trump yönetiminin hayata geçirdiği yeni gümrük tarifelerinin, başta Çin ve Avrupa Birliği ülkeleri olmak üzere birçok ülkenin ABD pazarındaki rekabet gücünü zayıflatması ve Türkiye için değerli fırsat alanları oluşturması bekleniyor.
– “ABD, KARŞILIKLI GÜMRÜK VERGİLERİNİ ‘MÜZAKERELER’ İÇİN BİR GÜÇ OLARAK GÖRÜYOR”
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç, AA muhabirine yaptığı açıklamada, dünya ekonomik düzeninin uzun bir aradan sonra yeniden korumacılığa yöneldiğini ve yüksek gümrük duvarlarının artmaya başladığını ifade etti.
Avdagiç, ABD’nin karşılıklı gümrük vergilerini “müzakereler” için bir tür güç kullanım aracı olarak gördüğünü belirtti. “Türkiye, yalnızca 11 ülkeye uygulanan yüzde 10 temel tarife ile ağır Trump vergilerine dahil edilmedi. Bu tarifelerin ABD’nin 185 ticaret ortağını nasıl etkileyeceğini tam olarak anlamak için ABD ile ilgili ülke ve ticari birliklerin yapacağı müzakereleri ve Çin ile potansiyel misillemeleri izlemek gerekli” dedi.
ABD’nin 2024’te Türkiye’nin en fazla ihracat yaptığı ikinci ülke olduğuna değinen Avdagiç, “ABD’ye 16,4 milyar dolarlık mal ve hizmet ihracı gerçekleştirdik. 340 milyon nüfuslu bir ülkeye bundan çok daha fazlasını satabileceğimiz ortada” dedi.
Türk iş dünyasının, ülkenin yüzde 10’luk tarife grubunda olmasını değerlendirebileceğine işaret eden Avdagiç, “Bu fırsatı değerlendirmek için iş dünyamızın, Trump’ın gümrük vergilerini zamanında analiz ederek ürün ve rekabet stratejilerini buna göre belirlemesi gerekmekte. İş dünyamız, Trump vergilerinin Türkiye’yi pozitif bir şekilde farklılaştırmasını fırsata dönüştürmelidir” açıklamasında bulundu.
– “AVRUPALI VE UZAK DOĞULU FİRMALAR YATIRIM İÇİN TÜRKİYE’YE GELMEYİ DÜŞÜNEBİLİR”
Ayrıca, tarifelerinin Türkiye’den daha yüksek olduğu Avrupalı ve Uzak Doğulu firmaların, yatırım için Türkiye’yi tercih edebileceğini vurgulayan Avdagiç, artan ek gümrük vergileri sonucunda ABD’nin Türkiye’den mal almayı da tercih edebileceğini belirtti. Bu durumun, Türkiye’de üretim için Avrupa ve Çin başta olmak üzere birçok ülkeden doğrudan yatırımları artırabileceğini sözlerine ekledi.
Doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının Türkiye’de yeniden pozisyon alması için önemli bir fırsat sunduğunu da ifade eden Avdagiç, “Türkiye’nin bu fırsatı kullanması, ihracat sektörlerinin gelişmesine bağlı olacak” dedi.
ABD Başkanı Trump’ın gümrük vergilerini duruma göre değişen bir araç olarak kullandığını aktaran Avdagiç, “2018 yılında çelik ve alüminyumda Türkiye’ye karşı uyguladığı gümrük vergilerinin iki katına çıkması hâlâ akıllardayken, temkinli bir iyimserlik sergilemekte fayda var” dedi.
Avdagiç, ticaret savaşlarının ülkelerin politikaları üzerinde de etkileri olacağını kaydetti ve “ABD’nin yüzde 10’luk avantajlı gümrük vergisi dilimi, Türkiye’nin bölgesel güç statüsünü artırabilir. Yüzde 10’luk Trump vergisinin yanı sıra Türkiye-AB Yüksek Düzeyli Ekonomik Diyaloğu’nun altı yıl sonra yeniden başlaması, Türkiye’yi dünya ekonomik ve siyasi sisteminde yeni ve etkin bir noktaya taşıyacaktır” ifadesini kullandı.
– “YENİ REKABET KOŞULLARINA, DERSİMİZE ÇOK İYİ ÇALIŞARAK HAZIRLANMALIYIZ”
İstanbul Sanayi Odası (İSO) Başkanı Erdal Bahçıvan da 20 Ocak’ta ABD Başkanlık makamına oturan Trump’ın imzaladığı hemen hemen her kararın, dünya üzerindeki hem siyasal hem de ekonomik dengeleri etkilediğine dikkat çekti.
Bahçıvan, imzalanan son vergi tarifelerinin, küreselleşmenin öne çıktığı bir dönemden, korumacılık ve ticaret savaşlarının hakim olduğu bir döneme geçildiğinin en belirgin göstergesi olduğunu dile getirdi.
Bu sürecin öngörülemez ve hızlı bir şekilde ilerlediğine vurgu yapan Bahçıvan, “Türkiye’yi de oldukça yakından etkiliyor. Böylece yeni gelişmelere stratejik bir bakış açısıyla yaklaşmalıyız. Özellikle dünyadaki tüm rekabet dinamiklerini değiştiren yeni tarifeler çerçevesinde oluşacak rekabet koşullarına hazırlanmak için dersimizi iyi çalışmalıyız. Çünkü karşılaştığımız tablo, ezber bilgi ve kalıplaşmış yöntemlerle kavranamayacak kadar karmaşık” dedi.
– “ABD’NİN TÜRKİYE’YE GÖRECE DAHA POZİTİF BİR YAKLAŞIM İÇİNDE OLUNDUĞUNU GÖRÜYORUZ”
Bahçıvan, ABD’nin yeni gümrük tarifelerine baktıklarında, Türkiye’ye görece daha pozitif bir tutum sergilendiğini dile getirdi. Çin, Japonya, AB ve Güney Kore gibi ülkelerde ortalama yüzde 25’lerin üstünde olan vergiler karşısında, Türkiye’ye uygulanan yüzde 10’luk verginin yatırım ve dış ticaret koşullarını iyileştireceği görüşünü paylaştı.
Önümüzdeki dönemin, ekonomide ve sanayide fırsatlar yaratacak bir potansiyel sunduğunu belirten Bahçıvan, yeni sürecin bazı ekonomik riskleri de beraberinde getirebileceğini söyledi. Bu nedenle her sektör için özel hazırlık yapılmasının önemine dikkat çekti.
Bahçıvan, sektörel fırsatları belirleyecek stratejik bir çalışma yürütülmesi gerektiğini aktararak, “Ayrıca rekabet bilincimizi güçlendirerek bu tarihi fırsatı akıllıca değerlendirmemiz gerekiyor. Çalışmalarımızı sürdürmeliyiz” şeklinde konuştu.
– “ÖZELLİKLE İHRACATÇI BİRLİKLERİ BU BÖLGEDE YAPILACAK FUAR VE ORGANİZASYONLARIN SAYILARINI ARTIRMALI”
Anadolu Aslanları İş Adamları Derneği (ASKON) Genel Başkanı Orhan Aydın, Türkiye’nin rekabetçikliğinin arttığına dikkat çekerek, yeni şartların doğru değerlendirilmesi hâlinde pozitif anlamda yeni alanlar oluşabileceğine işaret etti.
Aydın, ABD’deki yüksek satın alma gücünün tüm ülkelerin ekonomik olarak dikkatini çektiğini belirtti ve “Bu nedenle Türkiye’nin de bu pazarda yer alması önemli” dedi.
Türkiye’ye getirilen yüzde 10’luk ek verginin, diğer ülkelere kıyasla daha rekabetçi bir konum sunduğunu vurgulayan Aydın, “Bu yeni alanı aktif şekilde değerlendirebilirsek, ülke ekonomimiz açısından avantajlı bir duruma geçebiliriz. ABD’ye yapılacak satışların artması için tüm sivil toplum kuruluşlarının harekete geçmesi de büyük önem taşıyor. Özellikle ihracatçı birliklerinin bu bölgede yapılacak fuarları ve organizasyonların sayılarını artırması gerek” dedi.
Türk markalarının bölgede mağaza sayısını artırarak avantaj elde edeceğini ifade eden Aydın, “Mevcut avantajla birlikte birçok markamız, Türkiye için önemli olan turist yoğun ABD şehirlerinde mağazalarını artırma fırsatını yakalayacaktır. ABD pazarında yüksek vergi oranıyla karşılaşan üretim gücü yüksek ülkelerin Türkiye’yi yatırım üssü edinme ihtimali de artıyor” değerlendirmesini yaptı.
– “TÜRKİYE ALTERNATİF BİR TEDARİKÇİ OLARAK ÖNE ÇIKABİLİR”
Türkiye Genç İş İnsanları Derneği (TÜGİAD) Başkanı Gürkan Yıldırım, Trump’ın ithalata uygulayacağı vergi oranlarının açıklanmasının ardından dünya genelinde piyasalarda dalgalanmaların başladığını ifade etti.
Yıldırım, ABD’nin Çin ve AB’ye uygulayacağı yüksek vergilerin bu bölgelerdeki ithalatı azaltma potansiyeli taşıdığını aktararak, “Bu durum, Türkiye’nin bazı sektörlerde ABD pazarına ihracatını artırma fırsatı sunuyor. Türkiye, bu bölgelerden tedarik sağlayan sektörlerde alternatif bir tedarikçi olarak öne çıkabilir” dedi.
Yatırım açısından bakıldığında ise, yüksek vergiler nedeniyle birçok şirketin üretimlerini farklı ülkelere kaydırabileceğine değinen Yıldırım, “Eğer Türkiye uygun yatırım ortamı sunarsa, bu şirketlerin yatırımlarını burada çekme potansiyeli artar” diye konuştu.
Yıldırım, Türkiye’nin ABD ile yapacağı müzakerelerin vergi kararının etkisini azaltabileceğini kaydederek, “İki ülke arasında oluşturulacak anlaşmalar, ticaret dengesini yeniden düzenleyebilir. Trump’ın vergi uyguladığı ülkelere yönelik müzakereleri açma olasılığı, bu durumun gerçekleşebileceğine dair bir işaret” değerlendirmesinde bulundu.
