Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının yayınladığı “2030 Sanayi ve Teknoloji Stratejisi” belgesine göre, yapay zeka teknolojileri, Ar-Ge ve inovasyon ekosisteminin temel taşı olarak değerlendirilmekte. Bu bağlamda, ülke genelinde yapay zeka alanında bilimsel kapasitenin güçlendirilmesi ve üretken yapay zeka modellerinin desteklenmesine yönelik çeşitli adımlar atılması hedefleniyor.
İlk olarak, Türkiye’de “Türkçe Büyük Dil Modeli” geliştirilmesine odaklanılarak, veri işleme ve yüksek performanslı hesaplama kapasitelerinin artırılması ön plana çıkacak. Bu kapsamda, “Yapay Zeka Süper Bilgisayar Yatırım Programı” da öncelikli projeler arasında yer alıyor.
Bu hedefler doğrultusunda başlatılan ilk adım, yapay zeka ekosisteminin hızlı gelişimini desteklemek amacıyla hayata geçirilen Süper Bilgisayar Yatırım Programı oldu. Bu programla birlikte Türkiye’nin en yüksek kapasiteli süper bilgisayarı olan ARF, devreye alındı. ARF, 80 binden fazla işlemci çekirdeği, 312 GPU kartı ve 14 Petabayt yüksek performanslı depolama alanı ile bilimsel çalışmalara yeni kapılar açmayı vaat ediyor.
ARF süper bilgisayarının yanında, yeni bir kuantum bilgisayarı alımına yönelik planlar yapılıyor. Bu bilgisayar, en az 20 fiziksel süper iletken kubit içerecek ve süper iletken kubitlere dayalı bir mimariye sahip olacak.
Türkiye’deki üniversiteler, kamu ve özel sektör, yapay zeka teknolojileri geliştirmek ve bunlara uyum sağlamak üzere ARF’ın mevcut imkanlarının yaygınlaştırılması amacıyla yeni politika ve mekanizmalar oluşturacak. Böylece ülkenin yapay zeka alanında önemli gelişmeler kaydetmesi bekleniyor.
Türkiye’nin Süper Bilgisayarları
ARF, Türkiye’nin veri işleme altyapısını güçlendirmek amacıyla “Türk Ulusal Bilim e-Altyapısı” (TRUBA) aracılığıyla kullanılmaya başlanmıştır.
TRUBA, özel sektör, kamu ve üniversitelerin ihtiyaç duyduğu yüksek performanslı hesaplama kapasitesini sunuyor. ARF sistemi, doğrudan sıvı soğutma teknolojisi ile donatılmıştır. Bu özellik, iklim modelleme, biyoteknoloji, temel bilimler ve tıp bilimleri gibi hesaplamalı bilimler alanında hizmet veren akademik, kamu ve özel sektör araştırmacılarına destek sağlıyor ve yenilikçi çözümler geliştirilmesine olanak tanıyor.
Türkiye, TRUBA Veri Merkezi ve ARF Hesaplama Kümesi sayesinde bilimsel araştırma yetkinliklerine yeni bir boyut kazandırarak küresel rekabet gücünü artırıyor.
TÜBİTAK, ayrıca EuropHPC Programı çerçevesinde, İspanya’da bulunan MareNostrum5 altyapısına erişim imkanı sunuyor. Türkiye, İspanya ve Portekiz’in oluşturduğu konsorsiyum tarafından işletilen MareNostrum5 süper bilgisayarı, Kasım 2024’te açıklanan Top500 listesinin 35. sırasında yer aldı. MareNostrum5, tüm sektörlerden araştırmacılara hizmet vermek amacıyla EuroHPC Ortak Girişimi erişim çağrıları ve ulusal erişim başvurularıyla destek lenmektedir.
ARF kümesinin ikinci aşaması olan yeni yapay zeka kümesi ARF-ACC ise bu alanda çalışan araştırmacılara hesaplama kaynağı sunmak üzere tasarlandı.
Kamu ve Sanayiye “Süper Bilgisayar” Gücü
Ayrıca, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının desteğiyle TÜBİTAK’ın ortak olduğu BSC Yapay Zeka Fabrikası (BSC-AIF), EuroHPC Ortak Girişimi tarafından desteklenecek ilk 7 yapay zeka fabrikasından biri olarak kabul edilmiştir.
MareNostrum5 sisteminin yapay zeka optimizasyonu için güncellenerek, sanayi ve kamu yapay zeka ekosisteminin hızlanması hedefleniyor.
