Soruşturma dosyasına göre, Ekim 2019 öncesinde İBB tarafından bir reklam şirketine tahsis edilen Beşiktaş’taki reklam alanlarının, İstanbul Reklam İlan ve Tanıtım Yönetmeliği gerekçe gösterilerek reklam kullanımından çıkarıldığı belirtildi. Bu durum üzerine ilgili şirket tarafından şikayette bulunulduğu ifade edildi.
Ayrıca, belirtilen süreçte bu reklamların, söz konusu haksız kararın ardından zabıta ekiplerince kaldırıldığı kaydedildi.
Reklam şirketinin yaptığı şikayette, kendilerine tahsis edilen Beşiktaş’taki bazı reklam alanlarının, sonrasında tahsis kararının iptaliyle başka şirketlere işgal bedeli karşılığında verilerek yasa dışı kazanç sağlandığı iddia edildi.
Raporda, reklam alanlarının ilgili şirketlere işgal bedeli ile kullandırıldığı, fakat İstanbul’un birçok yerinde aynı uygulamanın hayata geçirilmediği vurgulandı. İşlerin, Kültür AŞ ve Medya AŞ aracılığıyla ihale yapılmaksızın pazarlama sözleşmesi ile gerçekleştirilmiş olduğu ifade edildi.
16 Ekim 2024 itibarıyla, reklam şirketlerine işgal bedeli karşılığında kiralanan pano ve alanlar yüzünden toplamda 4 milyar 91 milyon 691 bin 748 liralık kamu zararına yol açıldığı, bu miktarın sözleşmelerin sona ermesiyle birlikte 6 milyar 284 milyon 212 bin 656 liraya ulaşacağı belirtildi.
Bu şikayet kapsamında Ekrem İmamoğlu ve diğer belediye yetkilileri, reklam alanlarıyla ilgili izin süreçlerinin usulsüz bir biçimde yönetilmesinden sorumlu tutulurken, Kültür AŞ ve Medya AŞ yöneticileri ise reklam alanlarının keyfi kullanımı ve yasa dışı para tahsili açısından sorumlular arasında sayılıyor.
Raporda, İBB’nin Kültür AŞ ve Medya AŞ aracılığıyla gerçekleştirdiği gayrimeşru işlemlerin, yasak olan yerler de dahil olmak üzere İstanbul’un çeşitli bölgelerinde reklam alanlarının kullanılmasına olanak verdiği belirtildi. Ayrıca, özel mülkiyet kapsamındaki taşınmazlardan izinsiz işgal bedeli tahsil edilerek reklamlara dair uygulamaların yasallaştırıldığı ifade edildi.
İstanbul’da bazı özel şirketlerin izinsiz reklam alanlarını kullanarak hukuka aykırı işlemler gerçekleştirdiği, düzenli denetimlerin yapılmaması dolayısıyla da birçok şirkete ceza uygulanmadığı raporda yer aldı.
Diğer yandan, izinsiz reklam alanını kullanan bazı şirketlerden alınan işgal bedellerinin usulsüz bir şekilde tahsil edildiği, bu şirketlere yasa dışı ödemeler yapıldığı ve bu ödemelerin muvazaalı işlemlerle başka şirketlere aktarıldığı tespit edildi.
Kültür AŞ ve Medya AŞ’nin ihale süreçlerini manipüle ederek belirli şirketlere yüksek bedellerle reklam alanları kiraladığı, bu durumun da kamu zararı yarattığı ifade edilmiştir. İhalelerde belirlenen bedellerin gerçeği yansıtmadığı müfettiş raporlarıyla tespit edilmiştir.
“Alınmayan hizmet karşılığı para aktarımı yapıldığı” iddiası
Raporda, Mecidiyeköy ile Gayrettepe arasındaki köprü ayaklarındaki 88 reklam panosu dahil, toplam 5 bin 610 metrekarelik alanın İBB Encümeni’nin 10 Mayıs 2023 tarihli kararıyla, Devlet İhale Kanunu çerçevesinde Kültür AŞ’ye kiralandığı bilgisi verildi.
Bunun yanı sıra, ecrimisil karşılığında kullanıma açılan 41 ayrı şirkete, “Muhtelif reklamlara ilişkin konsept belirleme, geliştirme, uygulama ve uygulama sonrası kaldırma” konulu gerçeğe aykırı muvazaalı alt yüklenici sözleşmeleri imzalatıldığı kaydedildi. Muvazaalı işler kapsamında özel şirketlerden tahsil edilen 23 milyon 946 bin 25 liranın, 9 milyon 278 bin 163 liralık kısmının gerçekte alınmayan hizmet karşılığı alt yüklenici bir medya şirketine aktarılmış
olduğu belirtildi.
Ayrıca, izinsiz reklam alanı kullanan 82 şirketten, belediyeden 53 milyon 958 bin 600 lira ecrimisil bedeli alınırken, Kültür AŞ ve Medya AŞ tarafından da toplam 23 milyon 946 bin 25 liralık sözleşme bedelinin tahsil edildiği belirtildi. Böylece toplamda 77 milyon 904 bin 625 liralık bir gelir elde edildiği ifade edildi.
“Haksız menfaat sağlandığı somut, objektif ve açık olarak saptandı”
Tevdi raporunda, İBB ve Kültür AŞ tarafından kontrol edilen izinsiz reklam faaliyetleri sebebiyle İBB aleyhine toplamda 10 yıl boyunca 600 milyon lira, Kültür AŞ aleyhine ise 580 milyon lira kamu zararına yol açıldığı belirtildi.
Ayrıca, alt kiracı ve fiili işletmeci özel şirketlere, rapor tarihi itibarıyla 589 milyon 498 bin 560 lira + KDV tutarında haksız menfaat sağlandığı, bu miktarın sözleşmelerin sona ermesiyle 1 milyar 832 milyon 395 bin 200 liraya çıkacağı öngörülmektedir.
Raporda, ilgili şirketlere toplamda 132 milyon 600 bin lira ceza kesilmesi gerektiği, toplam 1 milyar 964 milyon 995 bin 200 lira + KDV’lik haksız menfaat sağlandığı vurgulanarak, “Haksız menfaat sağlandığı somut, objektif ve açık bir şekilde saptandı.” ifadesine yer verilmiştir.
