İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) hakkında yürütülen yolsuzluk soruşturması kapsamında yayımlanan tevdi raporu, İBB’ye bağlı bazı şirketlerin reklam alanlarını usulsüz bir şekilde kullandığını ortaya koydu. Bu durum, izinsiz ve yasaya aykırı olarak gerçekleştirilen reklam çalışmaları nedeniyle kamuoyuna büyük bir zarar verdi.
Soruşturma sırasında elde edilen raporda, Ekim 2019 öncesinde İBB tarafından bir reklam şirketine tahsis edilen Beşiktaş’taki reklam alanlarının, İstanbul Reklam İlan ve Tanıtım Yönetmeliği gerekçesiyle İBB tarafından kullanımdan çıkarıldığı belirtildi. Bu karara itiraz eden şirketin şikayeti de kaydedildi.
Bahsi geçen reklam alanlarının, belirtilen haksız karar sonrası zabıta tarafından kaldırıldığı ifade edilmektedir. Reklam şirketinin şikayetinde, kendilerine tahsis edilen ancak sonradan yasaklanan bu alanların başka şirketlere işgal bedeli karşılığında verildiği iddia ediliyor.
Raporda, reklam alanlarının bazılarına işgal bedeli verilerek kullandırıldığı belirtilirken, İstanbul’daki birçok mekanda aynı uygulamanın yapılmadığı kaydedildi. Reklamların, Kültür AŞ ve Medya AŞ aracılığıyla ihale gerçekleştirilmeden, pazarlama sözleşmeleri ile verildiği vurgulandı.
Reklam şirketlerine verilen alanlar üzerinden 16 Ekim 2024 itibarıyla kamu zararının 4 milyar 91 milyon 691 bin 748 TL’ye ulaştığı ve bu rakamın sözleşmelerin sona ermesiyle 6 milyar 284 milyon 212 bin 656 TL’ye çıkacağı hesaplanmıştır.
Şikayet sürecinde Ekrem İmamoğlu ve diğer belediye yetkilileri, reklam alanları için izin süreçlerini usulsüz bir şekilde yönettikleri gerekçesiyle sorumlu tutulurken, Kültür AŞ ve Medya AŞ yöneticileri, reklam alanlarının keyfi kullanımından ve yasa dışı paraların tahsilinden sorumlu tutulmaktadır.
Rapor, İBB’nin Kültür AŞ ve Medya AŞ aracılığıyla gerçekleştirdiği hukuksuz işlemleri ve reklamlara dair yasa dışı direktifleri, yasak olan yerler de dahil olmak üzere reklam alanlarının kullanılmasına izin verdiğini anlatıyor. Bu durum, özel mülkiyete tabi taşınmazlardan haksız şekilde tahsil edilen işgal bedellerinin izinsiz reklam uygulamalarını yasallaştırdığına işaret ediyor.
İstanbul’daki bazı özel şirketlerin, izinsiz reklam alanlarını kullanarak yasaya aykırı faaliyetler gerçekleştirdiği ifade edilmektedir. Raporda, düzenli denetimlerin yapılmadığı ve izinsiz reklam yapan birçok firmaya cezai işlem uygulanmadığı bilgisi de yer aldı.
Ayrıca, izinsiz reklam alanlarını kullanan şirketlerden tahsil edilen işgal bedellerinin bazıları usulsüz bir şekilde alındığı, bazı şirketlere yasadışı ödemeler yapıldığı ve bu ödemelerin muvazaalı işlemlerle başka şirketlere aktarıldığı vurgulandı.
Kültür AŞ ve Medya AŞ’nin ihale süreçlerini manipüle ederek belirli şirketlere yüksek bedelli reklam alanları kiraladığı ve bu uygulamanın kamu zararına yol açtığı ifade edildi. İhalelerde belirlenen bedellerin gerçekte doğru olmadığı müfettiş raporlarıyla tespit edilmiştir.
– ‘ALINMAYAN HİZMET KARŞILIĞI PARA AKTARIMI YAPILDIĞI’ İDDİASI
Tevdi raporunda, Mecidiyeköy ile Gayrettepe arasındaki köprü ayaklarında yer alan 88 reklam panosu dahil olmak üzere 44 farklı noktada toplamda 5 bin 610 metrekarelik alanın, İBB Encümeni’nin 10 Mayıs 2023 tarihli kararıyla Kültür AŞ’ye kiralandığı kaydedilmiştir.
Aynı zamanda ecrimisil bedeli karşılığında kullandırılan 41 şirkete, Kültür AŞ ve Medya AŞ’den “Muhtelif reklamlara ilişkin konsept belirleme, geliştirme, uygulama ve uygulama sonrası kaldırma” konusunu içeren sahte alt yüklenici sözleşmeleri imzalandığı ve bu hizmetler için tahsil edilen 23 milyon 946 bin 25 TL’nin 9 milyon 278 bin 163 TL’sinin gerçekte alınmayan hizmet karşılığı bir medya şirketine aktarıldığı belirtilmiştir.
İzinsiz reklam alanı kullanan 82 şirketten, belediye tarafından toplamda 53 milyon 958 bin 600 TL ecrimisil bedeli, Kültür AŞ ve Medya AŞ tarafından ise toplamda 23 milyon 946 bin 25 TL sözleşme bedeli olmak üzere toplamda 77 milyon 904 bin 625 TL tahsil edilmiştir.
– “HAKSIZ MENFAAT SAĞLANDIĞI SOMUT, OBJEKTİF VE AÇIK OLARAK SAPTANDI”
Tevdi raporuna göre, İBB ve Kültür AŞ’nin göz yumduğu izinsiz reklam faaliyetleri sonucunda, İBB adına 10 yıl boyunca toplam 600 milyon TL, Kültür AŞ adına ise 580 milyon TL kamu zararına yol açıldığı belirlenmiştir.
Raporda ayrıca, alt kiracı ve fiili işletmeci özel şirketlere 589 milyon 498 bin 560 TL + KDV tutarında haksız menfaat sağlandığı, bu miktarın sözleşmelerin bitiminden sonra 1 milyar 832 milyon 395 bin 200 TL’ye yükselebileceği ifade edilmiştir.
İlgili şirketlere kesilmesi gereken ceza miktarının 132 milyon 600 bin TL olduğu belirtilirken, toplamda 1 milyar 964 milyon 995 bin 200 TL + KDV’lik haksız menfaat sağlandığı vurgulanmakta ve “Haksız menfaat sağlandığı somut, objektif ve açık olarak saptandı.” ifadesine yer verilmektedir.
