ABD Başkanı Donald Trump’ın “Önce Amerika” adlı politikası çerçevesinde gerçekleştirilen ekonomik ve ticaret stratejileri, dünya genelinde belirsizlik yaratmaya devam ediyor.
Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt, düzenlediği basın toplantısında, tarifelerin açıklanmasının ardından hemen yürürlüğe gireceğini belirterek, “2 Nisan 2025, modern Amerikan tarihinin en önemli günlerinden biri olarak anılacak.” ifadelerini kullandı.
Analistler, bu gelişmelerin piyasa fiyatlamalarını zorlaştırdığını vurgularken, Trump’ın politikalarına dair haberlerin yatırımcıların ilgisini çektiğini aktardı.
ABD Merkez Bankası (Fed) yetkililerinin açıklamaları ise yakından takip ediliyor. Chicago Fed Başkanı Austan Goolsbee, Trump yönetiminin uygulayacağı geniş kapsamlı tarifelerin enflasyonu artırma ya da ekonomik yavaşlama riskine dikkat çekti.
Goolsbee, ithalatın ABD ekonomisinin sadece yüzde 11’ini oluşturduğunu ifade ederek, tarifelerin genel fiyatlar üzerindeki etkisinin sınırlı olabileceğini ifade etti.
Ancak, tarifelerin üretim maliyetlerini artırması veya ekonomik belirsizlik yaratması durumunda daha büyük risklerin ortaya çıkabileceğini belirtti.
Goolsbee, “Endişe, bunun yüzde 11’lik kısmın dışına çıkmasıdır. Eğer tüketiciler harcamalarını durdurur ya da işletmeler belirsizlik nedeniyle yatırım yapmaktan vazgeçerse, daha karmaşık bir durum ortaya çıkabilir.” dedi.
Para piyasalarında yapılan fiyatlamalara göre, Fed’in haziran ayında yüzde 83 ihtimalle faiz indirimine gideceği öngörülüyor. Ayrıca, tarifelerin ekonomiyi olumsuz etkileyebileceğine dair endişeler, bankanın yıl sonuna kadar toplamda üç faiz indirimi yapma beklentilerini güçlendirdi.
Ek olarak, Trump, ülkesine yatırımları hızlandırmak için yeni bir ofis kurulmasına dair kararnamesini imzaladı. Bu yeni ofis, ABD’ye 1 milyar dolar ve üstü yatırım yapacak kişilerin işlerini kolaylaştırmayı ve hem yabancı hem de yerli yatırımcılara destek olmayı amaçlıyor.
Makroekonomik verilere baktığımızda, ABD’de Tedarik Yönetim Enstitüsü (ISM) imalat sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) mart ayında 49 değerine düşerek piyasa beklentilerini geride bıraktı ve sektördeki daralmayı işaret etti.
Ülkede JOLTS açık iş sayısının da şubat ayında 7 milyon 568 bine gerileyerek öngörülerin altında kaldığı görülüyor.
Trump’ın tarife adımları ve Fed’in para politikasına ilişkin belirsizlikler nedeniyle, son üç işlem gününde düşen ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi, dün yüzde 4,20 seviyesine yükseldi.
Küresel riskler ve merkez bankalarının alımları destekleyerek dün altının ons fiyatı 3.149 doları test etti. Şu anda 3.126 dolardan işlem görerek önceki kapanışa göre yüzde 0,4’lük bir artış sergiliyor.
Dolar endeksi ise yatay bir seyirle 104,2 seviyesinde kalırken, Brent petrolün varil fiyatı önceki kapanışın hemen üzerinde 74,3 dolardan alıcı buluyor.
New York Borsası’nda dün, S&P 500 endeksi yüzde 0,38, Nasdaq endeksi ise yüzde 0,87 oranında değer kazandı. Dow Jones endeksi ise yatay bir seyir izledi. ABD’deki endeks vadeli kontratlar yeni güne negatif bir eğilimle başladı.
Avrupa
Avrupa borsaları, dün pozitif bir yön izlerken, gözler Trump’ın açıklayacağı tarifelere ve Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde’ın yapacağı açıklamalara çevrildi.
Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, ABD’nin tarifelerine karşı güçlü şekilde misilleme yapmaya hazır olduklarını vurguladı.
ABD yönetiminin daha önce çelik, alüminyum, otomobil ve otomobil parçaları ithalatına uyguladığı yüzde 25 gümrük vergileriyle birlikte, gelecekte yarı iletkenler, ilaçlar ve kereste gibi sektörlerin de gümrük vergileri ile karşı karşıya kalacağını hatırlatan von der Leyen, tarife uygulamalarının işleri daha da zorlaştıracağını ifade etti.
Von der Leyen, “Tarifeler, halk tarafından ödenecek vergilerdir. Bu vergiler sadece enflasyonu artıracaktır.” dedi.
AB’nin tarifelere karşı stratejisinde, ilk adım olarak müzakereleri önplana çıkardıklarını ve konuyu görüşmeyi arzuladıklarını ekledi.
Makroekonomik verilerde, Avro Bölgesi’nde yıllık enflasyon mart ayında yüzde 2,2 seviyesine gerilerken, işsizlik oranı da şubat ayında yüzde 6,1’e düştü.
Dün, Almanya’nın DAX 40 endeksi yüzde 1,7, Fransa’nın CAC 40 endeksi yüzde 1,1, İngiltere’nin FTSE 100 endeksi ise yüzde 0,61 değer kazanarak yükseliş kaydetti. İtalya’nın FTSE MIB 30 endeksi de yüzde 1,33 artış gösterdi. Avrupa’daki endeks vadeli kontratlar yeni güne karışık bir seyirle başladı.
Asya
Asya borsaları, karışık bir seyir izlerken, Trump’ın tarifelerinin bölgedeki hisse senedi piyasalarında önemli etkileri gözlemleniyor.
Japonya Merkez Bankası (BoJ) Başkanı Kazuo Ueda, ABD’nin uygulayacağı tarifelerin küresel ticaret üzerinde büyük bir etki yaratabileceği uyarısında bulunarak, bu ay Washington’da yapılacak G20 maliye bakanları toplantısında uluslararası meslektaşlarıyla konuyu ele almak istediğini belirtti.
Ueda, “ABD’nin tarife politikasının küresel ekonomi üzerindeki etkisi oldukça belirsiz. Ancak tarifelerin kapsamı ve ölçeğine bağlı olarak, her ülkenin ticari faaliyetleri üzerinde önemli etkiler yaratabilir.” şeklinde konuştu.
Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi ise, ABD ile yapacakları görüşmenin tarifelerin kaldırılmasına bağlı olduğunu ifade etti.
Bu gelişmeler ışığında, kapanışa yakın Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,4, Çin’de Şanghay bileşik endeksi ise yüzde 0,1 artış gösterirken, Güney Kore’nin Kospi endeksi yüzde 0,7 ve Hong Kong’un Hang Seng endeksi yüzde 0,1 değer kaybetti.
Yurt içi piyasalar
Yurt içindeki Ramazan Bayramı öncesindeki son işlem günü olan cuma günü, alış ağırlıklı bir seyir izlenen Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, günü yüzde 0,49 değer kazanarak 9.659,48 puandan kapattı.
Dolar/TL, önceki gün yatay seyirle 37,9420’den kapanırken, bugün bankalararası piyasada 37,9560 seviyesinden işlem görüyor.
Analistler, yurt içinde imalat sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) ve yurt dışında ABD’deki ADP özel sektör istihdamı ile birlikte Avro Bölgesi’nde ECB Başkanı Lagarde’ın konuşmasını takip etmeye devam edeceklerini belirtti. Teknik açıdan BIST 100 endeksinde 9.600 ve 9.500 puanın destek; 9.750 ve 9.850 seviyelerinin direnç konumu taşıdığı ifade edildi.
