Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan’ın öncülüğünde 2017 yılında başlatılan “Sıfır Atık Projesi”, sürdürülebilir kalkınma ilkelerine göre atıkları kontrol altına alarak gelecek nesillere temiz bir dünya bırakmayı amaçlıyor.
Projenin hayata geçirilmesinden beri Türkiye, Sıfır Atık Hareketi kapsamında 7 yıl içinde enerji tasarrufundan sera gazı salınımına, depolama alanlarında da önemli kazanımlar elde etti. Bu kapsamda hem ekonomiye hem de çevreye katkıda bulunuldu.
Bu yıl 30 Mart Uluslararası Sıfır Atık Günü etkinlikleri, “moda ve tekstilde sıfır atığa doğru” temasıyla ve “Yeterince Var” sloganıyla gerçekleştirilecek.
Sıfır Atık Projesi ile bugüne kadar 205 bin binada Sıfır Atık Yönetim Sistemi’ne geçildi. 2017 yılında yüzde 13 olan geri kazanım oranı 2024’te yüzde 36,08’e çıkarılması hedeflenirken, bu yıl bu oranın yüzde 60’a ulaşması öngörülüyor.
Proje çerçevesinde 25 milyon insana “sıfır atık” eğitimi verilmiş durumda.
Projekt sayesinde 32,5 milyon ton kağıt-karton, 9,1 milyon ton plastik, 3,1 milyon ton cam, 6,4 milyon ton metal ve 23,4 milyon ton organik ve diğer geri dönüştürülebilir atık olmak üzere toplamda 74,5 milyon ton atık ekonomiye kazandırıldı.
Türkiye’deki tüm araçların yıllık yakıt tüketimi kadar petrolden tasarruf edildi
Bununla birlikte, Sıfır Atık Projesi ile 10 milyon hanenin yıllık elektrik faturası kadar tasarruf sağlandı. Bu tasarruf, 10 şehir hastanesi veya 500 okul inşa edecek kadar kaynağın yanı sıra yüz binlerce kişiye istihdam imkânı sağlayan 256 milyar lira değerinde bir ekonomik katkı sundu.
Proje sayesinde İstanbul’un 7 yıllık su tüketimi kadar, yani 1,71 trilyon litre su tasarrufu sağlandı. Türkiye’deki tüm araçların yıllık yakıt tüketimi kadar 54,6 milyar litre petrol tasarrufu ve 40 milyon hanenin 1 yıllık elektrik ihtiyacına denk gelen 227,3 milyar kilovatsaat enerji tasarrufu da elde edildi.
Ayrıca, 552,7 milyon ağacın kesilmesi engellenmiş ve 150 milyon ton karbondioksit salınımı önlenmiştir.
DOA, Sıfır Atık’ın yeni adımı oldu
Türkiye Çevre Ajansı tarafından yürütülen Depozito Yönetim Sistemi, Sıfır Atık Hareketi ile entegre bir şekilde çalışmaya başladı. Bu sistemde, “Depozitosu Olan Ambalajlar” (DOA) logosunu taşıyan ambalajlar, geri kazanım makineleri aracılığıyla toplanıyor. Vatandaşlar, geri dönüştürülen ambalaj başına teşvik alıyor.
Bu sistemle birlikte, yıllık 520 milyon euro tasarruf hedefleniyor.
“Küresel Sıfır Atık İyi Niyet Beyanı”na ilk imza Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu’nda 14 Aralık 2022’de düzenlenen oturumda Emine Erdoğan, BM 77. Genel Kurul Başkanlığı tarafından organize edilen “Sıfır Atık” konulu özel oturuma katıldı. Bu toplantıda BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, yeni bir danışma kurulu kuracaklarını duyurdu ve Emine Erdoğan’a bu kurulun başkanlığını teklif etti. Emine Erdoğan, teklifi kabul ederek kurulun başkanlığını üstlendi.
İlk toplantısını 1 Kasım 2023’te Dünya Şehirler Günü’nde İstanbul’da gerçekleştiren kurul, ikinci toplantısını 5 Haziran Dünya Çevre Günü’nde çevrim içi düzenledi. Üçüncü toplantı ise 13 Aralık 2024’te İstanbul’da yüz yüze yapılacak.
BM 78. Genel Kurulu çerçevesinde, Emine Erdoğan öncülüğünde New York’taki Türkevi’nde “Küresel Sıfır Atık Hareketine Doğru” etkinliği düzenlendi. Etkinlikte Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “Küresel Sıfır Atık İyi Niyet Beyanı”na ilk imzayı attı.
Şu an itibarıyla, 100 ülkeden 13 binden fazla sıfır atık gönüllüsü, çevrimiçi platform üzerinden bu beyanı imzalayarak projeye destek oldu.
Sıfır Atık birçok uluslararası ödüle layık görüldü
G20 toplantıları sırasında Hindistan, dönem başkanlığını sürdürerek BM77/161 sayılı “Sıfır Atık Girişimleri” kararını sonuç dokümanına ekledi. Bu karar, tüm ülkelerin oy birliğiyle kabul edildi.
Eylül 2023’te Hindistan’ın Yeni Delhi kentinde düzenlenen G20 Liderler Zirvesi’nde Cumhurbaşkanı Erdoğan, projenin önemine vurgu yaptı. Emine Erdoğan öncülüğünde gerçekleştirilen Sıfır Atık Projesi, çeşitli kuruluşlar tarafından ödüllerle onurlandırıldı. 2018 yılında BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından “Sıfır Atık, Sıfır Açlık” ödülüne layık görüldü. 2021’de BM Kalkınma Programı (UNDP) “Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları Ödülü”nü verdi. Ardından, 2022 yılında Akdeniz Parlamenter Asamblesi “PAW Awards” ödülünü ve Dünya Bankası “İklim ve Kalkınma Liderliği Ödülü”nü sundu.
Sıfır Atık hareketi, global ölçekte çevre koruma ve sürdürülebilir kalkınmayı destekleme amacıyla önemli bir projeye dönüşmeye devam ediyor.
