Sağlık Bakanlığı’nın verilerine göre, kolorektal kanser, Türkiye ve dünya genelinde sık görülen kanser türleri arasında önemli bir yer tutmaktadır.
Dünya genelinde her yıl yaklaşık 1,9 milyon yeni kolorektal vakası kaydedilirken, bu hastalık nedeniyle 900 binden fazla ölüm olayı meydana geliyor.
Avrupa, Kuzey Amerika, Rusya, Avustralya ve Yeni Zelanda’da hastalığın görülme oranı, Asya ve Afrika’ya göre daha yüksek seyir izliyor. Bu farklılıkta, beslenme alışkanlıkları, çevresel unsurlar ve genetik yatkınlık gibi faktörler belirleyici rol oynamaktadır.
Vakaların yüzde 85’i 50 Yaş ve Üzerinde
Kolorektal kanser, 40 yaş altındakilerde nadiren gözlemlenirken, 40-50 yaş aralığında vakalarda belirgin bir artış gözlemlenmektedir. Toplam vakaların yüzde 85’i, 50 yaş ve üzerindeki bireylerde tespit edilmektedir.
Türkiye’de kalın bağırsak kanseri, hem erkekler hem de kadınlar arasında en sık görülen kanser türleri arasında üçüncü sırada yer almaktadır.
2 Yılda Bir Ücretsiz Tarama Yapılıyor
Kalın bağırsaktaki polipler ve kanserler genellikle belirti vermeden büyümekte, bu nedenle erken teşhis amacıyla tarama programları büyük önem taşımaktadır. Bu programlar sayesinde, kansere dönüşmeden (premalign) adenomatöz poliplerin ve erken dönem lokalize kanserlerin tespiti ve tedavisi mümkün olmaktadır.
Türkiye’de Kolorektal Kanser Tarama Programı Ulusal Standartları dâhilinde, 50-70 yaş aralığındaki bireylere, toplum sağlığı merkezlerine bağlı olarak faaliyet gösteren Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezlerinde (KETEM), Sağlıklı Hayat Merkezlerinde (SHM) ve Aile Sağlığı Merkezlerinde (ASM), gaitada gizli kan kitiyle her 2 yılda bir ücretsiz olarak hızla ve güvenilir biçimde tarama yapılmaktadır.
Ayrıca, bu yaş grubundaki bireylere 10 yılda bir kolonoskopi önerilmektedir. Pozitif sonuçlar alınması durumunda, kişilerin ilgili sağlık kuruluşlarına yönlendirilmesi sağlanmaktadır.
2024 yılı itibarıyla Türkiye’de kanser taraması kapsamında 2 milyon 700 bin kişiye gaitada gizli kan kiti ile test uygulanmıştır.
Aşırı Kilo ve Fiziksel Aktivite Eksikliği Risk Faktörleri Arasında
Kolorektal kanserin risk faktörleri arasında aşırı kilolu veya obez olmanın yanı sıra, fiziksel aktivite eksikliği, fazla miktarda işlenmiş veya kırmızı et tüketimi, tütün ve alkol kullanımı da yer alıyor.
Ailede kalın bağırsak polipleri veya kolorektal kanser geçmişinin bulunması, inflamatuvar bağırsak hastalıkları tarihi de diğer risk unsurları arasında sıralanmaktadır.
Kolorektal kanseri önlemek amacıyla atılacak önemli adımlar arasında sağlıklı bir kiloda kalmak ve bunu sürdürmek, kırmızı ve işlenmiş et tüketimini azaltmak, taze sebze, meyve ve tam tahıl ürünleri tüketimini artırmak, yüksek lifli besinleri tercih etmek, düzenli fiziksel aktivite yapmak ve sigara ile alkol kullanımından kaçınmak yer almaktadır.
