UNCTAD, ticaret politikaları ve küresel ticaret verilerinin incelendiği “Küresel Ticaret Güncellemesi” raporunu yayımladı.
Bu raporda, küresel ticaretin 2024’te %3,7 artarak 33 trilyon dolarlık tarihi bir seviyeye ulaşacağı ifade edildi. Artışın, 1,2 trilyon dolarlık bir ekonomik katma değer oluşturacağı belirtildi.
UNCTAD’ın analizinde ticaretin güçlenmeye devam ettiği, ancak 2025 yılına dair belirsizliklerin sürdüğü vurgulanıyor.
KÜRESEL TİCARETTEKİ ARTIŞIN YAKLAŞIK %60’I HİZMET TİCARETİNDEN GELİYOR
Küresel ticaretteki artışın temel dinamiklerinin hizmet ticareti ve gelişmiş ekonomiler olduğu raporda yer aldı. Hizmet ticaretinin yıllık %9’lük bir artışla 700 milyar dolarlık katkı sağladığı, toplam artışın neredeyse %60’ına tekabül ettiği bilgisi verildi.
Malların ticaretinde ise geçen yıl %2’lik bir artış yaşandığı, bu durumun küresel ticaretin 500 milyar dolarlık büyümesine katkıda bulunduğu kaydedildi.
Avrupa ve Orta Asya dışında birçok bölgede olumlu büyüme rakamları görüldüğü bildiriliyor. Sektörel olarak incelendiğinde, tarım-gıda, iletişim teknolojileri ve ulaşım alanlarında büyüme yaşandığı, buna karşın enerji, giyim ve madencilik gibi alanlarda talep zayıflığı ve politik değişikliklerin etkisiyle duraklama gözlemlendiği belirtiliyor.
Bununla birlikte, yılın ikinci yarısında ticaretin ivmesinin azaldığına dikkat çekiliyor. Rapora göre, dördüncü çeyrekte mal ticareti %0,5’in altında bir artış gösterirken, hizmet ticaretindeki artış da yalnızca %1 olarak kaydedildi.
Ticaret hacmine konu olan mal fiyatlarının 2024’ün son çeyreğinde istikrar kazanmasıyla birlikte ticaret enflasyonunun sıfıra yaklaştığı vurgulanıyor. Ayrıca, salgın sonrası dönemdeki yüksek enflasyon etkilerinin azaldığı ifade ediliyor.
GELİŞMEKTE OLAN EKONOMİLER KÜRESEL TİCARETTE ÖNCÜLÜK EDİYOR
2024’te gelişmekte olan ekonomilerin, ithalat ve ihracat rakamlarında sırasıyla %4 ve %2 oranında bir artışla gelişmiş ekonomileri geride bıraktığı raporun bir diğer önemli bulgusu. Bu artışın özellikle Doğu ve Güney Asya kaynaklı olduğu bilgisi verildi. Çin ve Hindistan’ın küresel ticaret ortalamalarının üzerinde bir performans sergilediği ifade edilirken, Rusya, Güney Afrika ve Brezilya gibi ülkelerin ise yılın büyük kısmında ticari durgunluk yaşadığı, dördüncü çeyrekte ise kısmi bir iyileşme sağladığı kaydedildi.
Gelişmiş ekonomilerin ticaretinin duraklama sürecine girdiği, yıllık olarak ithalat ve ihracatın yatay seyir izlediği belirtiliyor. Son çeyrekte ise %2’lik bir düşüş gözlemlendi.
Geçtiğimiz yıl boyunca küresel ticaret dengesizliklerinin 2022 seviyelerine geri döndüğüne dikkat çekildi. ABD’nin, Çin ile olan ticaret açığının dördüncü çeyrekte 14 milyar dolar artarak 355 milyar dolara ulaştığı, Avrupa Birliği ile olan açığın da 12 milyar dolar artarak 241 milyar dolara yükseldiği belirtildi.
Ayrıca, Çin’in güçlü ihracatının ülkenin ticaret fazlasını 2022’den bu yana en yüksek seviyeye çıkardığı, Avrupa Birliği’nin ise yüksek enerji fiyatlarından faydalanarak önceki açıklarını kapatıp, bu yıl ticaret fazlası verdiği ifade edilmektedir.
2025’TEKİ ZORLUK: KÜRESEL PARÇALANMAYI ÖNLEMEK
UNCTAD raporuna göre, 2025’in başlarında ticaretin istikrarlı bir seyir izlemesi bekleniyor. Ancak artan jeoekonomik gerilimler, korumacı politikalar ve ticari anlaşmazlıklar potansiyel aksamalara yol açabileceği vurgulanıyor. Düşen navlun endekslerinin imalat ürünleri, girdiler ve emtia talebindeki zayıflığa işaret ettiği analiz edildi. Bu durumun, işletmelerin artan belirsizliklere uyum sağlama çabalarını yansıttığı ifade ediliyor.
Rapor, “2025 yılındaki zorluk, uzun vadeli büyümeyi baltalamadan politika değişikliklerini yönetmek ve ülkelerin izole ticaret blokları oluşturduğu bir küresel parçalanmayı önlemek olacaktır.” değerlendirmesinde bulunuyor.
