İstanbul Havalimanı’ndan 6 Şubat’ta yola çıkan bilim ekibi, Brezilya ve Şili üzerinden 60 saatlik zorlu bir yolculukla Antarktika’ya ulaştı ve dönüşünde aynı güzergahı izledi.
Bilim heyeti, Horseshoe Adası’ndaki araştırmalarını tamamladıktan sonra Türkiye’nin deniz dışında kurulan ilk istasyonlarından biri olan sabit Küresel Konumlama Uydu Sistemi (GNSS) istasyonunun bakım ve düzenleme çalışmalarını Dismal Adası’nda gerçekleştirdi.
Ekip, daha sonra fırtınalı deniz koşullarına rağmen, Adelaide Adası’ndan Grandidier Kanalı, Penola Boğazı ve Le Marie kanallarını geçerek ilk olarak Deception Adası’na ardından King George Adası’na ulaştı.
Bilim ekibi, hava muhalefeti nedeniyle uçuşların iptal olması sebebiyle bir ay boyunca yaşam alanı olarak kullandıkları Şili bayraklı Betanzos isimli gemide beklemek zorunda kaldı. Bu süreçte ekip, projelerine yönelik hazırlık yaparaktan ve sohbet ederek zaman geçirdi.
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır’ın katılımıyla Beyaz Kıta’ya uğurlanan 20 kişilik araştırma ekibi, dönüş yolculuğuna King George Adası’ndan Şili’nin Punta Arenas şehrine uçarak başladı. Ekip, toplamda 14 bin 700 kilometre yolculuğun ardından İstanbul’a ulaştı.
Sefere katılan bilim ekibi, İstanbul Havalimanı’nda İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Rektörü Prof. Dr. Hasan Mandal ve aileleri tarafından karşılandı. Antarktika’dan dönen bilim insanları, yakınlarıyla uzun bir hasret giderme seansı gerçekleştirdi. Bazı ailelerin evcil hayvanlarını da karşılamaya getirdiği gözlemlendi.
5 Ana Başlıkta 19 Proje Üzerinde Çalıştılar
Bilim ekibi, “Ulusal Kutup Bilim Stratejisi” çerçevesinde 2023-2035 yılları arasında araştırma öncelikleri belirlenerek yürütülen çalışmalarla 5 ana başlık etrafında yoğunlaştı.
Bu strateji kapsamında, “küresel iklim değişikliği”, “tehdit altındaki ekosistemler”, “antropojenik etkiler ve sosyal sistemler”, “geçmişten geleceğe bakış” ve “uzaya bakış” temalarında 19 ayrı proje gerçekleştirildi.
Türkiye’nin bilimsel araştırma kampına ev sahipliği yapan Horseshoe Adası üzerindeki ekip, 4 yabancı araştırmacı ile birlikte birçok konuda çalışmalara imza attı. Yeni batimetri haritaları üretimi, uzay gözlem istasyonları ve jeodezik istasyonlardan veri toplanması, çevre kirliliği ve canlı yaşamının analizi gibi konular üzerine araştırmalar yürütüldü.
Bakan Kacır’dan Önemli Duyuru
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, X sosyal medya platformunda yaptığı paylaşımda seferin başarıyla tamamlandığını duyurdu. Kacır, 20 kişilik ekiplerinin 34 gün boyunca Antarktika’nın zorlu koşullarında 19 farklı proje yürüttüğünü belirtti. Çalışmaların iklim değişikliği, kutup ekosistemi, yer bilimleri ve atmosfer bilimleri gibi alanlarda önemli veriler sağladığını vurguladı.
Koordinatör Prof. Dr. Özsoy: “Dolu Dolu Bir Bilim Seferi”
9. Ulusal Antarktika Bilim Seferi Koordinatörü Prof. Dr. Burcu Özsoy, seferin toplamda bir ay süren yoğun bir çalışmayla katılımcıların yurda döndüğünü ifade etti.
Sefere, TÜBİTAK’ın düzenlediği Kutup Araştırmaları Yarışması’nda dereceye giren üç lise öğrencisinin de katıldığını belirten Özsoy, bu öğrencilerin TEKNOFEST’te aldıkları başarıların ardından Antarktika’ya gitme hakkı kazandıklarını aktardı.
Özsoy, seferin donanım açısından oldukça geniş bir katılım ile gerçekleştirildiğini belirterek, Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Milli Savunma Bakanlığına bağlı Harita Genel Müdürlüğü, Türk Deniz Kuvvetleri ve AFAD’dan uzmanların da yer aldığını açıkladı.
Antarktika’da Ciddi Erime Gözlemlendi
Prof. Dr. Burcu Özsoy, Antarktika’daki bilimsel çalışmalara dikkat çekerek, önemli projelerin hayat bulduğunu ifade etti. Özsoy, Antarktika’da gözlemlenen ciddi erimelerin yanı sıra iklim değişikliği nedeniyle soğuk alanların kaybolduğunu vurguladı. Bu yıl 9’uncu seferde yersel veri topladıklarını ve bu verilerin uluslararası bilim camiasıyla paylaşılacağını belirtmiştir.
Ayrıca, farklı alanlarda elde ettikleri verilerin önemine değinen Özsoy, biyoloji, yer bilimleri ve kimya alanında zengin bulgular elde ettiklerini ifade etti.
Prof. Dr. Hasan Hakan Yavaşoğlu’ndan Açıklama
9. Antarktika Bilim Seferi Lideri Prof. Dr. Hasan Hakan Yavaşoğlu, 19 proje kapsamında yürütülen çalışmaların detaylarını paylaştı. Yavaşoğlu, yeni kurulan bir yakın uzay gözlem istasyonuyla birlikte dünyanın manyetik alanının izlenmesinin mümkün olduğunu, ayrıca bölgedeki protein ve gen kaynaklarının incelendiğini aktardı.
“Bilim Camiasına Önemli Katkılar”
Prof. Dr. Yavaşoğlu, sefer sırasında gerçekleştirilen projelerin tez, doktora ve yüksek lisans çalışmaları için kaynak oluşturacağını belirtti. Ayrıca, bu çalışmalar sonucunda bilimsel potansiyelin ülke içinde ve dışında daha aktif kullanılabilir hale geldiğinin altını çizdi.
Bu seferler kapsamında, 250’den fazla bilimsel yayının üretildiği belirtildi. Yavaşoğlu, her projeden üç veya daha fazla yayın çıktığını sözlerine ekledi.
“Sucu Ekosistemler Üzerinde Yoğun Çalışmalar”
Prof. Dr. Yavaşoğlu, bu yıl projelerin sucul ekosistemleri merkeze alan bir yaklaşım benimsediğini, adada deniz ve göl suyu ile toprak örnekleri üzerinde çalışmalar yapıldığını aktardı.
Bildirilen verilere göre, birçok drone uçuşuyla adanın hem deniz hem de kara haritalarının güncellendiği, ayrıca iklim değişikliği ile ilgili önemli gözlemler yapıldığı vurgulandı.
“Jeolojik Gözlemler de Yapıldı”
9. Antarktika Bilim Seferi Lider Yardımcısı Dr. Göksu Uslular, seferde jeoloji alanında gözlem ve örnekleme çalışmaları yapıldığını belirtti. Uslular, bu çalışmaların özellikle Antarktika’nın en aktif volkanlarından biri olan Deception Adası’nda yoğunlaştığını ifade etti. Adada magmatik aktivitenin gözlemlendiği bilgisiyle birlikte, GNSS istasyonunun veri toplama faaliyetleri ile deniz buzu gözlemlerine katkı sağlandığı kaydedildi.
