Portekiz’de, 1974 yılında başlayan demokrasi döneminde ikinci kez bir hükümet güvenoyunu kaybederek düşmüş oldu. Bu durum, daha önce yalnızca 48 yıl önce, 1977 yılında yaşanmıştı.
Henüz bir yılını doldurmayan sağ görüşlü azınlık hükümetinin çöküşünün arkasında, Başbakan Montenegro’nun, kendi kurduğu ve siyasi kariyerine başladıktan sonra hisselerini eşine ve çocuklarına devrettiği “Spinumviva” isimli aile şirketi ile ilgili yolsuzluk iddialarının bulunması yer alıyor.
Başbakan Montenegro, bu durumu aşabilmek için, 21 Şubat’ta aşırı sağcı Chega ve 4 Mart’ta Portekiz Komünist Partisi (PCP) tarafından sunulan iki gensorunun Meclis’te reddedilmesinin ardından güven oylaması talep etmişti.
Bugün gerçekleştirilen oylamada Meclis’teki 230 milletvekilinden 142’si “hayır”, 88’i ise “evet” oyu vererek hükümetin düşmesine neden oldu.
Hükümetin azınlık yapısında yer alan Sosyal Demokrat Parti (PSD) ve Hristiyan Demokratlar haricindeki tek destekçi muhalefetteki Liberal Girişim oldu. Başta ana muhalefetteki Sosyalist Parti (PS) olmak üzere, diğer muhalefet partisi olan Portekiz Komünist Partisi (PCP), Birleşik Sol (BE), Özgür (L), İnsanlar-Hayvanlar-Doğa (PAN) ve azınlık hükümetine dışarıdan destek veren aşırı sağcı Chega, güvenoyuna karşı oy kullandı.
Hükümetin güven oylamasını geri çekmesi için yapılan baş başa görüşmeler, Başbakan Montenegro ile ana muhalefet lideri Pedro Nuno Santos arasında gerçekleşti; ancak Montenegro hakkındaki iddialar için Meclis’te 15 günlük süreyle Araştırma Komisyonu önerisi geri çevrildi.
Oturumda konuşan Montenegro, Portekizlilerin yeni bir erken seçim istemediğini vurgulayarak, ana muhalefet partisi PS’yi “ekonomik istikrarı bozmakla” suçladı.
Montenegro, partisinin başbakan adayı olmaya devam edeceğini de açıkladı.
PS lideri Santos ise Montenegro’nun iddialarına ilişkin Meclis’te Araştırma Komisyonu kurulmasını şart koşarak, hükümetin krizdeki tek sorumlusunun Montenegro olduğunu iddia etti.
PS, Araştırma Komisyonu’nun 90 gün sürmesini talep etti ve hükümetin önerdiği 15 günlük süreyi “ciddi” bulmadığını belirtti.
Oylamanın sonucunda, Portekizlilerin son üç yıl içinde üçüncü kez oy verme sürecine girecekleri anlaşıldı.
Portekiz Cumhurbaşkanı Marcelo Rebelo de Sousa’nın 11 veya 18 Mayıs’ta erken seçim kararı alması bekleniyor.
Basın organları, mevcut krizin ana muhalefetteki Sosyalist Parti’nin oylarını artırabileceğini ve olası bir seçimin galibi olacağı yönünde araştırmalar yayımladı.
AZINLIK HÜKÜMETİ 1 YILINI DOLDURMADI
Öte yandan, AB Konseyi Başkanı olan Antonio Costa, yolsuzluk soruşturmasında adı geçtiği için 2015 yılında başlattığı başbakanlık görevinden Kasım 2023’te istifa etmiş ve 10 Mart 2024’te bir erken genel seçim yapılmıştı.
Montenegro, yaklaşık 11 ay önce gerçekleşen erken seçimlerin ardından 78 milletvekiliyle birlikte Hristiyan Demokratlarla kurduğu Demokratik İttifak (AD) ile 2 Nisan 2024’te azınlık hükümeti oluşturmuştu.
MONTENEGRO HAKKINDAKİ İDDİALAR
Portekiz medyası, Montenegro’nun kurduğu ve 2022 yılında PSD başkanlığına seçildikten sonra hisselerini eşine ve çocuklarına devrettiği “Spinunviva” şirketinin, birçok otel ve kumarhanenin imtiyazına sahip olan Solverde firmasıyla bazı iş anlaşmaları yaptığını belirtmektedir. Ayrıca, Montenegro’nun 2018-2022 döneminde devletle kumarhane imtiyazları ile ilgili müzakerelerde Solverde’nin yasal temsilcisi olduğu yönündeki iddialar da gündemde.
Bu gelişmelerin ardından Solverde, 4 Mart’ta yaptığı açıklamada, “şirketin ismini korumak” amacıyla Spinumviva ile olan sözleşmesini iptal ettiğini duyurdu.
