7 Mart 2025 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı ile Arktik bölgesindeki Svalbard takımadalarının statüsü belirleyen Spitsbergen (Svalbard) Antlaşması Türkiye için yürürlüğe girdi. 9 Şubat 1920’de Paris’te imzalanan ve 1925 yılından bu yana geçerli olan Antlaşma, Norveç’in adalar üzerindeki egemenliğini kabul etmekte ve taraf ülkelerin vatandaşlarına Svalbard takımadalarında mülk edinme, ikamet etme, balıkçılık ve madencilik faaliyetleri sürdürme ile bilimsel araştırmalar yapma hakkını tanımaktadır.
MÜLK EDİNME VE OTURMA HAKKI
Antlaşma ile birlikte Türk vatandaşları ve şirketleri, Svalbard takımadalarında mülk edinme ve oturma hakkı kazanacak. Ayrıca, bu adaların karasularında balıkçılık yapabilecek, denizcilik ve madencilik alanlarında ticari faaliyet sürdürebilecekler. Türk bilim insanları, burada kurulacak olan Türk Bilim İstasyonu’nda araştırma yapma fırsatına sahip olacak ve Türk öğrenciler Svalbard Üniversite Merkezi’nde eğitim alma şansını elde edecekler.
BİLİMSEL VE EKONOMİK FAALİYETLER
Bu gelişmeyle birlikte Türkiye, Arktik bölgesinin zengin doğal kaynaklarından yararlanmayı ve burada gerçekleştireceği bilimsel ve ekonomik faaliyetleri artırmayı amaçlıyor. Bu bağlamda, Türkiye’nin Arktik Konseyi’ne gözlemci üye olma hedefini sürdürdüğü de belirtiliyor. Son yıllarda Türkiye, Arktik bölgesine yönelik başarılı bilim seferleri düzenlemekte. TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (TÜBİTAK MAM) tarafından gerçekleştirilen, Norveç’in münhasır ekonomik bölgesi ile Svalbard Adaları ve karasularında yapılan Ulusal Arktik Bilimsel Araştırma Seferleri’nin dördüncüsü (TASE-IV), 26 Haziran-25 Temmuz 2024 tarihlerinde tamamlandı.
