Cumhurbaşkanlığı himayesinde, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın organizasyonu ve TÜBİTAK MAM Kutup Araştırmaları Enstitüsü’nün koordinasyonu ile gerçekleştirilen 9. Ulusal Antarktika Bilim Seferi sürüyor.
Bu sefer kapsamında, Türkiye’nin araştırma kampının yer aldığı Horseshoe Adası’nda çok düşük frekanslı yakın uzay gözlemleri için bir istasyon kuruldu.
“Ulusal Kutup Bilim Stratejisi” çerçevesinde ulusal ve uluslararası düzeyde önemli bir yer tutan bu uzay gözleme istasyonu, “Uzaya Bakış” teması açısından da önemli bir adım oluşturuyor. Bu proje ile Türkiye’nin Antarktika’daki bilimsel araştırma kampındaki gelecek çalışmalarının gelişimine katkıda bulunulması hedefleniyor.
Milli Uzay Programı hedefleri doğrultusunda kutup bölgelerinde yapılan araştırmalar, Türkiye’nin bu alandaki yeteneklerini artırmak amacıyla hayata geçiriliyor. Antarktika, bilim insanları tarafından uzay projeleri için uygun bir çalışma ve laboratuvar alanı olarak görülüyor.
“ANTARKTİKA’DAKİ VARLIĞIMIZI GÜÇLENDİRMEYE DEVAM EDECEĞİZ”
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Kacır, sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı paylaşımda, “Uzaya Bakış” perspektifi doğrultusunda kurulan Yakın Uzay Gözlemi İstasyonu ile Türkiye’nin Beyaz Kıta’daki bilimsel çalışmalara hız kazandırdıklarını belirtti. Kacır, “Uzay alanındaki projeler için iyi bir araştırma ve laboratuvar alanı olan Antarktika’daki varlığımızı güçlendirmeye, Milli Uzay Programı hedefleri doğrultusunda uzay bilimi alanındaki yeteneklerimizi geliştirmeye devam edeceğiz.” ifadesini kullandı.
“SON ZAMANLARDA YAKIN UZAY ÇALIŞMALARI ÖNEM KAZANDI”
Kurulan istasyondan elde edilen verilerle, ilk şimşek kaydı Meksika Körfezi’nden, 68 güney enleminde bulunan Horseshoe Adası’nda alındı.
Uzun yıllar boyunca Antarktika’da bilimsel çalışmalar yürüten ve 1994 yılında Kempe Dağı’nın batısında bulunan bir zirveye “İnan Tepesi” unvanı verilen Prof. Dr. Umran Savaş İnan, Horseshoe Adası’ndaki istasyon hakkında değerlendirmelerde bulundu. İnan, yakın uzayın astrofizik keşifleri ile uzağı ifade ettiğini belirtti ve yakın uzay olarak adlandırılan bölgenin ise dünyanın atmosferinin uzantısı olduğunu ifade etti. Son dönemde bu alanın oldukça önemli hale geldiğini vurguladı.
İnan, geçmişte yakın uzay çalışmalarının daha çok merak odaklı olduğunu, ancak uygulama açısından geç dönemlerde yapıldığını dile getirdi. Radyasyon kuşaklarının önemli olduğuna dikkat çeken İnan, bunların uzaya gönderilen uyduların ömrünü etkileyen faktörlerden biri olduğunu aktardı.
Prof. Dr. İnan, son zamanlarda yakın uzay araştırmalarının artan önemine ilişkin, “Elon Musk 4 bin uydu gönderdi. Starlink bunu 6-7 bine çıkaracağını beyan ediyor. Uyduların boyutları sürekli artıyor. Dolayısıyla, bu alan giderek büyüyen bir öneme sahip. Burası, fiziksel olayların anlaşılması açısından kritik bir bölge” ifadelerini kullandı.
Dünyada her saniyede 50 ila 60 şimşek çaktığını aktaran İnan, bu durumun uzaydan gelen radyasyonla nasıl bir etkileşim sağladığını bilimsel çalışmalarla anlamak gerektiğini vurguladı.
“UYDULARIN ÖMÜRLERİNİ UZATMAK HEM MALİYET HEM DE KULLANIM AÇISINDAN DAHA UYGUN OLACAK”
Koç Üniversitesi’nde yüksek lisans öğrencisi olan sefer katılımcısı Emre Taşkıran, Horseshoe Adası’na araştırma amaçlı VLF antenleri kurduklarını belirtti. Taşkıran, Prof. Dr. İnan’ın deneyimleriyle birçok noktada bu tür antenlerin kurulumunu gerçekleştirdiğini ifade ederek, “Biz de Horseshoe Adası’nda 4,5 metre uzunluğunda bir anten kurduk. İlk veriler, gürültü açısından oldukça sessiz bir ortam sağladığımızı göstermekte.” şeklinde konuştu.
Radyasyon kuşaklarının, yüksek enerjili parçacıkların hızla hareket ettiği alanlar olduğunu aktaran Taşkıran, “Bu kuşaklar, uzaydaki uydularımızı tehdit etmekte ve onların ömürlerini kısaltmaktadır. Uyduların ömrünü uzatabilirsek, bu hem maliyet açısından hem de kullanım verimliliği bakımından büyük bir avantaj sağlayacaktır.” diye ekledi.
