Türkiye, iklim değişikliğiyle mücadelede önemli bir adım atarak ilk “İklim Kanunu Teklifi”ni hazırladı. Bu teklife göre, İklim Değişikliği Başkanlığı bünyesinde Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) kurulacak, ulusal tahsisat planlaması hayata geçirilecek ve tahsisatların adil dağıtımı gerçekleştirilecek. Ayrıca, esneklik ve piyasa istikrar mekanizmalarının geliştirilmesi de gündemde.
ETS kapsamında, sera gazı emisyonlarına yol açan faaliyetler yürüten işletmeler, bu süreçte İklim Değişikliği Başkanlığı’ndan emisyon izni almak zorunda kalacak. Yönetmeliklerle belirlenecek esaslar çerçevesinde, işletmelerin faaliyetlerinde meydana gelen değişiklikler halinde emisyon izinleri güncellenecek veya iptal edilebilecek.
Yıllık tahsisat teslim yükümlülüğü, ETS’ye dahil işletmeler tarafından doğrulanan yıllık sera gazı emisyon değerleriyle orantılı olarak yerine getirilecektir. Yükümlülüklerini yerine getirmeyen işletmeler, sonraki yıl için belirlenen tahsisatları teslim ederken ek yükümlülük altında kalacaklardır.
ETS kapsamında, bazı işletmelere ücretsiz tahsisat sağlanması söz konusu olacak. Ulusal tahsisat planları, Resmi Gazete’de yayımlanacakken, tahsisatlara ilişkin işlemler Devlet İhale Kanunu kapsamında olmayacak.
Tahsisatlar, teminat sözleşmelerine konu olamayacak ve teslim yükümlülüğü kapsamındaki ücretsiz tahsisatlar, işlem kayıt sisteminde transfer edilmedikçe haczedilemeyecek.
Elektronik ortamda izlenmesi zorunlu olan tahsisatların, kayden ihracı ve hak sahipleri bazında takibi yapılacak. Ayrıca, işletmelerin faaliyetlerine son vermesi durumunda teslim yükümlülüğünü yerine getirmeleri engellenmeyecek.
Mali uzlaştırma teminatları ve benzeri hesaplarda bulunan varlıklar, amaçları dışında kullanılamayacak, haczedilemeyecek ve iflas masasına dahil edilemeyecek.
Karbon Piyasası Kurulu
Karbon Piyasası Kurulu, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı’nın başkanlığında, ilgili bakanlıklardan temsilciler ile oluşturulacak. Sekretarya, İklim Değişikliği Başkanlığı tarafından yürütülecek. Kamu kurumları, sivil toplum ve özel sektör temsilcileri gerektiğinde toplantılara davet edilebilecek.
Kurul, ulusal tahsisat planını onaylamakla kalmayıp, ETS piyasasında ücretsiz tahsisatların dağıtımını belirleyecek, miktarları tespit edecek ve söz konusu piyasa ile ilgili stratejileri geliştirecek.
Tam üye sayısının üçte ikisiyle toplanacak olan kurul, kararlarını açık oylama ile alacak. Oylarda eşitlik durumunda kurul başkanının oyuna başvurulacak.
Danışma Kurulu, çeşitli derneklerin temsilcilerinden oluşacak ve ETS ile uluslararası karbon piyasaları hakkında istişari kararlara imza atacak. Bu kararlar, Karbon Piyasası Kurulu’na iletilecek.
Başkanlık, tahsisat süreçlerini, sera gazı emisyonlarının izleme, raporlama ve doğrulama süreçlerini yönetecek, denkleştirme faaliyetlerini düzenleyecek ve uluslararası yatırımlar için politikalar geliştirecek.
Görevler
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, ETS kapsamındaki piyasa bozucu eylemlere karşı piyasa gözetimi ve denetimine yönelik gerekli usul ve esasları belirleyecek.
Piyasa işletmecisi, finansal işlemleri yürütecek, piyasa bozucu davranışları ilgili kurumlara bildirecek ve tahsisatların işleyişini organize edecek.
Ayrıca piyasa işletmecisi, tahsisatlarla ilgili işlem kayıt sistemi kuracak ve gerekli bilgilerin korunmasını sağlayacak.
Merkezi uzlaştırma kuruluşu, teminat yönetimi ve nakit takas faaliyetlerini gerçekleştirecek. Piyasa şeffaflığını artırmak için ücretsiz tahsisat verileri ile emisyon değerleri kamuoyuyla paylaşılabilecek.
