Cumhurbaşkanlığı öncülüğünde, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı koordinesinde ve TÜBİTAK MAM Kutup Araştırmaları Enstitüsü liderliğinde gerçekleştirilen 9. Ulusal Antarktika Bilim Seferi devam ediyor.
Sefere katılan bilim heyeti, “Ulusal Kutup Bilim Stratejisi” çerçevesinde kutup bölgesindeki insan kaynaklı etkileri incelemekte. Bu çalışma kapsamında, insan varlığının ve faaliyetlerinin kutup bölgelerindeki mevcut durumu ile gelecekteki çevresel ve sosyal etkileri üzerine araştırmalar yapılmakta. Ayrıca, koruma ve önleme stratejileri de ele alınmakta.
Katılımcılar, TÜBİTAK’ın “kutuplar” üzerine bilimsel çalışmaların desteklenmesi amacıyla başlattığı 2025 Yılı KUTUP-1001 çağrısı ve TÜBİTAK Araştırma Destek Programları Başkanlığı (ARDEB) tarafından belirlenen beş farklı projede çalışmalarını sürdürmektedir.
Türkiye’nin Antarktika’daki istasyonu olarak bilinen Horseshoe Adası’nda bulunan bilim insanları, burada canlılar ve su ekosistemleri üzerinde araştırmalar yapmak amacıyla su, buzul, toprak, sediment ve dışkı örnekleri toplamakta. Toplanan numuneler üzerinde detaylı incelemelerde bulunulmaktadır.
Araştırma ekibi, Horseshoe Adası ve çevresinde balina, fok ve penguen gözlemleri de gerçekleştirmiştir.
“Antibiyotiklerin etkinliği azalıyor”
Sefere katılan Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı Başkanı Selma Sezen, açıklamalarında yeni antimikrobiyel peptit üreten bakteriler keşfetmek üzere Antarktika’da bulunduklarını ifade etti. Antibiyotik direncinin dünya genelinde önemli bir sağlık sorunu haline geldiğini vurguladı.
Mevcut antibiyotiklerin etkisinin giderek azaldığını belirten Sezen, şu sözleri kaydetti:
“Dünya Sağlık Örgütü uzun zamandır bu konuda uyarılarda bulunmakta. Antarktika’da, farklı çevresel koşullar altında gelişen mikroorganizmalardan antimikrobiyel peptit üreten bakterileri araştırmayı hedefliyoruz. Bu sebeple burayı tercih ettik. Deniz suyu, buzul, toprak ve sediment örnekleri alarak mikroorganizmaları belirleme çalışmalarımızı sürdürüyoruz.”
“Hedefimiz kıyı bölgesindeki mikroorganizmaları ortaya çıkarmak”
İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi’nden Doç. Dr. Aydın Kaleli, Horseshoe Adası kıyı bölgesinin mikrobiyomunu belirlemek amacıyla yürütülen çalışmalara dair bilgi verdi.
Kaleli, şöyle devam etti:
“Amacımız, gelişmiş dizileme yöntemleri ile buradaki mikroorganizmaları ortaya çıkarmak ve bunları kıyı bölgesinin çevresel şartlarıyla ilişkilendirerek moleküler ekoloji alanında bilimsel bir katkı sağlamak. Ayrıca, gelecek seferlerde buraya gelecek araştırmacılar için bir mikroorganizma listesi hazırlayacağız.”
“Hedefimiz; canlıların sağlığını korumak amacıyla koruyucu tedbirlerin alınmasını sağlamak”
Yıldız Teknik Üniversitesi Kimya Bölümü’nden Buse Tuğba Zaman, Horseshoe Adası’nda organik ve inorganik kirleticilerin etkilerini tespit etmek amacıyla bulunduklarını belirterek, canlıların dışkılarından ve yüzey sularından örnekler aldıklarını ifade etti.
Zaman, bu örneklerde hedef analitlerin varlığını incelemeyi planladıklarını aktararak, “Amacımız bölgedeki kirliliği tespit etmek ve burada yaşayan canlıların sağlığını korumak amacıyla gerekli önleyici tedbirlerin alınmasını sağlamaktır.” dedi.
“Buradan elde edilecek mikroorganizmalar bizim için çok kıymetli”
TÜBİTAK MAM İklim ve Yaşam Bilimleri Başkan Yardımcılığı bünyesinde bulunan Biyoteknoloji Araştırma Grubu’nda araştırmacı olarak görev alan Neslihan Taşkale Karatuğ, su ekosistemlerindeki mikroorganizmalardan elde edilecek bioaktif metabolitlerin büyük bir önem taşıdığını belirtti.
Karatuğ, “Antarktika, farklı fizikokimyasal özelliklere sahip bir habitat sunmakta. Dolayısıyla buradan elde edilecek mikroorganizmalar bizim için oldukça değerlidir.” ifadelerini kullandı.
Göllerden, deniz kıyısından ve açık denizden mümkün olduğunca su, sediment ve yosun örnekleri topladığını söyleyen Karatuğ, “Türkiye’ye döndüğümde bu örneklerden mikroorganizmaları ve bakterileri izole ederek tanımlayacağım. Elde edeceğim sekonder metabolitleri ise çeşitli deneylerle test edeceğim.” diye ekledi.
