TBMM Yapay Zeka Araştırma Komisyonu, Dönmez başkanlığında bir araya geldi.
Dönmez, toplantının başlangıcında yaptığı açıklamada, İstanbul Teknik Üniversitesi ve Koç Üniversitesine yaptığı çalışma ziyaretinin son derece verimli geçtiğini ifade etti.
Komisyonun tematik bir ilerleme planladığını ve sağlık konusunun ilk ele alınacak başlık olduğunu belirten Dönmez, bu konunun ardından eğitim, tarım ve ticaret gibi alanlarda da çalışmalar gerçekleştireceklerini söyledi.
Dönmez, “Meclis tarihinde bir ilk olacak” diyerek, TBMM çatısı altında, Meclis Başkanı’nın himayesinde bir “yapay zeka zirvesi” düzenlemeyi planladıklarını duyurdu. Bu zirvenin muhtemelen mayıs ayının ilk yarısında tüm paydaşların katılımıyla gerçekleştirileceğini ve yurt içinden, yurt dışından önemli misafirlerin yer alacağını belirtti. Zirvedeki ilk panelin ise “siyaset ve yapay zeka” üzerine olmasını arzuladı.
“Yapay zeka bir hekim gibi karar verebilir mi?”
Sağlık Bakanlığı Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürü Özgür Sezer, komisyonda gerçekleştirdiği sunumda Ulusal Mamografi Projesi hakkında bilgi verdi. 40 yaş üstü kadınların her 1,5-2 yılda bir mamografi taramasının önerildiğini aktaran Sezer, “Proje ile yüksek riskli hastaları erken tespit ederek, radyoloji merkezine görüntü geldiğinde iki radyoloğun önüne düşürüyoruz. Bu sayede iki gözle tekrar kontrol yapılmakta ve okuma süresini minimuma indirmiş oluyoruz. Başarımız oranı yüzde 92” şeklinde konuştu.
“Beyin BT, Kanamalı İnme Yapay Zeka Projeleri” bulunduğunu söyleyen Sezer, BT görüntüleri üzerinden inme tespiti yaptıklarını belirtti. Bu sistemin, Teleradyoloji Sistemi ile birleştirilerek, inme alanlarını radyologlara hızlı bir şekilde ileteceğini vurguladı.
Sağlık Bakanlığının “NeyimVar” projesi sayesinde vatandaşların şikayetlerini belirleyerek doğru hekim ve branş eşleştirilmesi yapılabildiğini ifade eden Sezer, bu projeyi sürekli olarak geliştirdiklerini belirtti.
Devam eden BT Toraks Projesi’nin erken kanser teşhisini amaçladığını kaydeden Sezer, “Riskli kitleleri tespit ederek Teleradyoloji Sistemi ile radyologların önüne öneri olarak sunmak istiyoruz. Bu süreçte mevzuat sıkıntılarıyla karşılaşıyoruz. Yapay zekanın tedavi sürecinde ne derece etkin olabileceği konusunda destek bekliyoruz” dedi.
Bakanlığın bir diğer projesinin diş röntgen filmleri üzerinden dolgu, çürük veya kanal tedavisini erken tespit etmeye yönelik olduğunu belirten Sezer, “Eskişehir’de pilot uygulama gerçekleştirdik, klinik validasyonu için çalışmalara devam ediyoruz” şeklinde konuştu.
Merkezi Hekim Randevu Sistemi (MHRS) üzeirne de çalışmaların sürdüğünü bildiren Sezer, randevu alan fakat gitmeyen vatandaşlara yönelik davranış modellemesi geliştirdiklerini aktardı.
“Anne bebek ölümlerini düşürmeyi hedefliyoruz”
Özgür Sezer, beyin ölümü ile ilgili yürütülen çalışmalar hakkında da bilgi vererek, “Beyin ölümünün tipik görüntüsü olduğunda organ nakli koordinatörlerine uyarı gönderiyoruz. Organ nakil işlemlerinin gerçekleştirilmesine yönelik projemiz bulunmaktadır” dedi.
Yapay zeka kullanarak anne bebek ölümlerine yönelik risk faktörlerini belirlediklerini söyleyen Sezer, bu uygulama ile potansiyel riskli grupların tespit edilmesinin amaçlandığını vurguladı. Sezer, halk sağlığı alanında riskli gebeleri hastanelerde misafir ederek ölüm oranlarını azaltmayı hedeflediklerini belirtti.
e-Nabız uygulamasına yeni özellikler eklemeyi planladıklarını söyleyen Sezer, kilo artışı veya tansiyon sorunları gibi durumlar için kullanıcıları bilgilendirecek bir sağlık asistanı geliştirdiklerini aktardı.
Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürü Sezer, Yapay Zeka Veri Analitiği ve Modelleme Platformu’na da değinerek, akademisyenlerin ve araştırmacıların çalışabilmesi için sürdürülebilir yapay zeka kütüphaneleri geliştirdiklerini kaydetti.
Teleradyoloji Sistemi hakkında bilgi veren Sezer, bu sistemde 20 milyonun üzerinde MR ve tomografi görüntüsü açan hekimlerin, tetkik istemekten vazgeçtiğini ve bunun SGK bütçesine ciddi katkı sağladığını ifade etti.
Ayrıca “NeyimVar” uygulamasını şu ana kadar 40 milyon vatandaşın kullandığı bilgisini verdi.
“İstemlerin yüzde 48’i yanlış, yüzde 10’u da gereksiz”
Türkiye Sağlık Veri Araştırmaları ve Yapay Zeka Uygulamaları Enstitüsü (TÜYZE) Başkanı Prof. Dr. Hakkı Muammer Karakaş, Türkiye’nin OECD ülkeleri arasında kişi başına en fazla MR ve BT çeken ülke olduğuna dikkat çekti. Hekimlerin doğru istem almasını sağlamak adına yürüttükleri projelerle, gereksiz tetkiklerden kaçınılması gerektiğini belirtti. Karakaş, “İstemlerin yüzde 48’i yanlış, yüzde 10’u da gereksiz,” diye konuştu.
Sağlık Bakanlığı’nın sistemlerinde akıllı pozisyonlamalar olduğunu kaydeden Karakaş, hastaları otomatik olarak makine içinde pozisyonlama sistemlerinin Bağcılar Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde kullanılmaya başlandığını aktardı.
Fransa’daki bir yazılım sayesinde kırıkların doğru tespit edildiğini vurgulayan Karakaş, Türkiye’nin sağlık alanında yaptığı otomasyon çalışmalarına dikkat çekti.
“Erken tanıya götürebilecek sistemler bizim işimizi kolaylaştırıyor”
AK Parti İstanbul Milletvekili Halit Yerebakan, yapay zekanın ekonomileri ve toplumsal yapıları köklü bir şekilde dönüştürdüğünü ifade etti. 2030 yılında 375 milyon kişinin iş değiştirmek zorunda kalacağına dikkat çeken Yerebakan, bu değişimlerin hızının çok büyük olduğunu dile getirdi.
Yerebakan, sağlıkta yurt içinden ve yurt dışından uzmanların bulunduğu bir çalışma grubunun olduğunu belirterek, ilerleyen süreçte sağlıkta nasıl çözümler üretebileceklerini konuştuklarını söyledi.
Yaşlı bakımında yapay zekanın kullanımına değinen Yerebakan, robotik sistemlerin bu alandaki zorlukları aşmakta önemli rol oynayacağını vurguladı.
“Tıbbi büyük dil modelinde Türkiye öncü olsun” diyerek, kalp damar hastalıklarıyla ilgili iki model geliştirdiklerini ve veri setlerinin hazırlandığını belirtti.
“Google ile görüşüyoruz destekleme durumu var”
Gazi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şeref Sağıroğlu, dünyanın 2045’te hastalıkları ortadan kaldıracağına dair öngörüler bulunduğunu söyledi.
Türk Beyin Projesi hakkında bilgi veren Sağıroğlu, proje ile MR çekildiği anında 3-5 saniye içinde analizlerin yapıldığını ve abnormal durumların hızlıca ilgili doktora iletildiğini ifade etti.
Türkiye’deki Alzheimer hasta sayısının 10 yıl içinde 5 milyona çıkabileceğine dikkat çeken Sağıroğlu, bu alanda büyük dil modelleri ile çalışmalar yürüttüklerini ve destek almak için Google ile görüşmelere devam ettiklerini kaydetti.
Türkiye’nin yapay zekaya hazır olma indeksindeki yerinin 50. sırada olduğunu vurgulayan Sağıroğlu, gerekli yatırımların yapılması gerektiğini belirtti.
Genetik tasarımda sınırlardan bahseden Sağıroğlu, yapay zeka ile ilgili endişeleri dile getirdi.
“Akciğerden kol kırığına kadar hepsini okuyacak bir sistem”
Yazılım şirketi HEVI AI’ın kurucusu Deniz Can Aliş, Avrupa’da radyolojik yapay zeka kullanımının 2018 yılında yüzde 17 iken, şu an yüzde 50’ye yükseldiğini söyledi. Şirketlerinin yapay zeka akciğer ürününün Katar’da değerlendirildiğini aktararak, Türkiye’de de ilk uygulamanın yapılmasını umduğunu belirtti.
Aliş, yapay zekanın sağlık alanında ciddi bir hakimiyet kazanacağını ve bunun, radyolog iş gücünde önemli bir azalma sağlayacağını vurguladı.
Komisyon Başkanı Dönmez, toplantı sonunda bir komisyon uzmanının önümüzdeki hafta İzlanda’da düzenlenecek seminere katılacağını duyurdu. Ayrıca, Togg ile yapılan görüşmelere dair bilgi verdi.
