Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT), resmi internet sitesinde “Özel Koleksiyon” sekmesi altında yer alan “belgeler” bölümünde yeni bir istihbarat raporuna yer verdi.
Yayımlanan rapor, ünlü Bolşevik siyasetçi Lev Troçki’nin 1929-1933 yılları arasında İstanbul’un Büyükada bölgesinde sürgün hayatı sürdürdüğü esnada, Sovyetler Birliği İstihbaratı tarafından izlenmesine dair bilgiler içeriyor. Bu durumun Milli Emniyet Hizmeti Riyaseti (MAH) ile paylaşıldığı belirtiliyor. İstanbul Bölge Amiri Aziz Hüdai Bey’in imzasını taşıyan rapor, dönemin istihbarat faaliyetlerine ilişkin dikkat çekici ayrıntılar sunuyor.
16 Ocak 1932 tarihli raporda, Troçki’nin çevresinde gelişen olaylara dair şu ifadeler yer almaktadır:
“Ermenice tercümanımız … efendi, bizimle olan ilişkisini güçlendirmek amacıyla bazı girişimlerde bulunmuştur. Raporumuzda G.P.U. ajanı olarak isimlendirdiğimiz Davranof ile irtibat kurmuştur. Davranof, ilk olarak şunları belirtmiştir; ‘Troçki’yi daha yakından takip etmek arzusundayız. Yanında kimler bulunuyor, nerelere gidiyor, kimlerle görüşüyor? Evinde hangi işler ile meşguldür, kiminle iletişimde bulunmaktadır?’ Talimatlarımız doğrultusunda ajanımız bu görevi üstlenmeyi kabul etmiştir.
Davranof, Troçki’nin güvenliğini sağlamakla görevli olanların kimler olduğunu öğrenmek istemiştir. Başlangıçta araştırmalarını sürdürme taleplerine olumsuz yanıt veren ajanımız, sonrasında talimatlar doğrultusunda bu isteği kabul etmiştir. Davranof’a bir hedef belirtilerek, onların amacını anlamak ve kimler olduğunu tespit etmek mümkün olacaktır.
Davranof, ajanın çalışmalarını kolaylaştırmak amacıyla, ‘Eğer hedefi bulmakta zorluk çekerseniz, Troçki ile birlikte olan polis Salih efendiyi görüp bilgi alabilirsiniz. Bu kişi diğerlerine de bilgi vermekte olduğu için size yardımcı olacaktır. Yapacağınız işin kıymetine göre size ve diğerine para vereceğiz’ demiştir.
Ayrıca, Troçki ile görüşmek üzere İngiltere’den bir kişinin geleceği bilgisi verilmiş, bu şahsın kimliği ve amacı hakkında bilgi edinilmesi talep edilmiştir. Bu kapsamda, ayrıca Fındıklı’da bir kömür deposu sahibinin karısının Yunanistan’a davet edildiği ve bu kadının Şahverdiyan’ın yanında daha önce çalıştığı bilgisi aktarılmıştır.
Raporda, Davranof’un değerli bilgilerine de yer verilmiştir.
MAH personelinin konuya dair değerlendirmeleri ise şu şekildedir:
“Troçki adada bulunduğu dönem boyunca güvenlik ekibinde yer alan Salih Efendi, Troçki ile birlikte Kadıköy’e gitmemiştir. Ancak İngiltere’den geleceğini bildirdiği bir kişiyle birlikte gelmiştir. İlgili kişi Osias Rosenzweig adını taşımakta olup, buna ek olarak Raymond Mouliniere isimli bir Fransız daha gelmiştir. İkisi de Troçki’nin evine inmişlerdir. Rosenzweig, doğum itibarıyla İngiliz, köken itibarıyla Alman’dır; müzik öğretmeni olduğunu belirtmektedir.
Mouliniere ise Fransızdır ve mükemmel Türkçe ile Rumca konuşmaktadır. Bu kişilerin Troçki’nin evinde bulunma amacı henüz netlik kazanmamıştır. Davranof aracılığıyla Troçki’ye dair bazı bilgiler aktaracağız. Alacağımız para ve direktifler, bizim için yeni bir ağın keşfi açısından önemli olacaktır. Bilgilerinizi arz ederim.
