DMM’nin sosyal medya hesabı üzerinden yapılan açıklamada, İngiltere merkezli “The Guardian” gazetesinde yayımlanan “Türkiye, ‘sıfır atık’ bir ülke olacağını söyledi. Bunun yerine Avrupa’nın çöplüğü haline geldi” başlıklı haberin algı amaçlı manipülasyon içerdiği ifade edildi.
Haberde, Türkiye’nin “Sıfır Atık” projesi çerçevesinde yurt dışından fazla plastik atık aldığı iddia edilirken, ithal edilen plastiklerin çoğunun geri dönüştürülememesi ve geri dönüşüm sürecinin kontrol altında olmaması nedeniyle büyük bir çevresel krize neden olduğu öne sürüldü. Açıklamada, “Türkiye’nin geri dönüştürülebilir atıklarla ilgili mevzuatının ve Sıfır Atık Hareketi’nin uluslararası alanda elde ettiği ödüllerin, bahsedilen haberdeki kasıtlı manipülasyon ve propagandayı çürüteceği” vurgulandı.
İlgili haberde, “Adana’daki verimli toprakların çöp yığınına dönüştüğü, plastik atıkların geri dönüşüme uygun olmayan şekillerde yakıldığı” yönünde iddiaların yer aldığı hatırlatıldı. Açıklamada, “Türkiye, ekonomik getirisi ve geri dönüşüm sektörü açısından önemli olan plastik ithalatı yapmaktadır. Geri dönüşüm tesislerinin yerli ham maddeye ulaşmada zorluk çekmesi nedeniyle ithal edilen plastikler işlenmektedir. Bu durum, üretim süreçlerinin sürekliliği için kritik öneme sahiptir” ifadeleri kullanıldı.
Türkiye’nin yalnızca temiz ve yüksek geri dönüşüm verimine sahip plastik atıkların ithalatına izin verdiği, karışık atıkların ithalatının yasak olduğu belirtilmektedir. İthal edilecek geri dönüştürülebilir atıkta yüzde 1’den fazla yabancı malzeme bulunmaması gerekliliği de vurgulandı.
“İthalata uygun olmayan atıklar ilgili ülkeye geri gönderilmekte”
Gümrüklerde ve tesislerde sıkı denetimler yapıldığı ifade edilen açıklamada, “İthalat için uygun olmayan atıklar, ilgili ülkeye geri gönderilmektedir. İthal edilen atıklar, MoTAT adı verilen mobil atık taşıma sistemi ile takip edilmektedir. Atık süreçleri titizlikle izlenmektedir. Ocak 2021 – Şubat 2025 tarihleri arasında, ‘Atık Bertaraf ve Geri Dönüşüm Tesisleri’ için 29 bin 126 denetim gerçekleştirilmiş, 1898 idari yaptırım uygulanmış ve 913 milyon TL’den fazla para cezası kesilmiştir” denildi.
Haberde daha önce gündeme gelen “İngiltere’den getirilen tehlikeli atıkların, Adana’da geri dönüşüm tesisi olmayan bir bölgede bulunduğu” iddialarına da yanıt verildi. Çevre Kanunu gereğince “tehlikeli, geri kazanımı mümkün olmayan ve bertaraf amacıyla” atıkların ithalatının yasak olduğu hatırlatıldı. Açıklamada, 7 denetim ekibi tarafından bölgede kapsamlı bir tarama yapıldığı ve herhangi bir döküm tespit edilmediği kaydedildi.
Ayrıca, yalnızca geri dönüşüm kapsamında ithal edilen atıkların değil, iç piyasadan toplanan atıkların da doğaya terk edilmesi ve çevreye zarar verecek şekilde yakılmasının yasak olduğu belirtildi. Geri dönüşümden sonra kalan atıkların, geri kazanım amaçlı başka tesislere veya bertaraf için lisanslı tesislere gönderildiği ifade edildi.
Sıfır Atık projesinin aldığı ödüller
Açıklamada, ortaya atılan iddialarla Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan’ın isminin ve Sıfır Atık Hareketi’nin amaçlı bir şekilde hedef alındığı ifade edildi. 2017 yılında başlatılan Sıfır Atık Hareketi’nin birçok uluslararası ödül kazandığı bildirildi. 2018’de Birleşmiş Milletler (BM) Gıda ve Tarım Örgütü tarafından “Sıfır Atık, Sıfır Açlık” ödülüne layık görülen projenin, 2021’de UNDP Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları Ödülü ve 2022’de İklim ve Kalkınma Liderliği Ödülü ile onurlandırıldığı kaydedildi.
14 Aralık 2022’de BM Genel Kurulu’nda Türkiye’nin ana sunucusu olduğu “sıfır atık” kararının kabul edildiği ve 30 Mart’ın “Uluslararası Sıfır Atık Günü” olarak ilan edildiği hatırlatıldı.
“Sıfır atık hareketiyle 59,9 milyon ton atık ekonomiye kazandırıldı”
Sıfır Atık Hareketi çerçevesinde 2024 Eylül verilerine göre toplam 59,9 milyon ton geri dönüştürülebilir atığın ekonomiye kazandırıldığı belirtildi. Bu kapsamda, 29,3 milyon ton kağıt-karton, 7,8 milyon ton plastik, 2,9 milyon ton cam, 3,7 milyon ton metal ve 16,2 milyon ton organik atık geri kazanılmıştır.
Projenin gerçekleştirilmesiyle birlikte 498 milyon ağaç kesilmekten korunmuş, 819 milyon metreküp su tasarrufu yapılmış ve 127 milyon varil petrolden tasarruf sağlanmıştır. Ayrıca 5,9 milyon ton sera gazı salınımı önlenmiş, 2,6 milyar kilovatsaat enerji tasarrufu sağlanmış ve 185 milyar liranın ekonomiye kazandırıldığı bilgisi verilmiştir. Bu kadar önemli bir projenin ‘çevre hassasiyeti’ algısıyla hedef alınması, kasıtlı manipülasyon ve propaganda girişimlerini gözler önüne sermektedir.
