ABD eski Başkanı Donald Trump, ticaret ilişkilerinde karşılıklı olmayan düzenlemelere karşı kapsamlı bir plan geliştirme kararı aldığını duyurdu. Ticarette adaleti sağlamak amacıyla karşılıklı tarife uygulama niyetinde olduğunu belirten Trump, “Ülkeler ABD’ye ne uygularsa onu uygulayacağız.” ifadelerini kullandı.
Katma Değer Vergisi (KDV) sistemini ele alarak, bu sistemin tarifeden çok daha “cezalandırıcı” olduğunu savunan Trump, “KDV, bir tarife olarak değerlendirilecektir.” şeklinde konuştu. Ayrıca ülkelerin sağladığı sübvansiyonları inceleyeceklerini ve parasal olmayan tarifeler için düzenlemeler yapılacağını ifade etti. Trump, ABD’ye karşı gümrük vergilerinin azaltılması veya ortadan kaldırılmasını istedi. ABD’de üretilen ürünler için tarife uygulanmayacağını belirten Trump, “Birçok şirket ürünlerini ABD’de üretmek için geri dönecek, çünkü gümrük vergisi olmayacak.” dedi.
Tarifeler nedeniyle fiyatların yükselip yükselmeyeceğine dair sorulara yanıt veren Trump, istihdamın artacağını düşündüğünü belirtirken, fiyatların kısa vadede yükselip sonrasında düşeceğini ifade etti. Faiz oranlarının da düşeceğine inandığını bu durumun tarifelerle paralel şekilde ilerleyeceğini yineledi.
ABD Ticaret Bakan Adayı Lutnick ise karşılıklı tarifeleri incelemek üzere her ülkeye ayrı ayrı bakacaklarını ve 1 Nisan’a kadar çalışmaları tamamlamayı planladıklarını duyurdu. Ayrıca, dün açıklanan verilere göre ABD’de Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ocak ayında aylık bazda yüzde 0,4, yıllık bazda ise yüzde 3,5 artış gösterdi. Analistler, beklentilerin üzerinde gelen üretici enflasyonu verilerinin, Trump’ın politikalarının ABD Merkez Bankası’nın (Fed) enflasyonla mücadele sürecine olumsuz etkide bulunabileceğine dair endişeleri artırdığını kaydetti.
ABD’de ilk kez işsizlik maaşı başvurusunda bulunanların sayısı ise 8 Şubat ile biten haftada 213 bine gerileyerek, piyasa beklentilerinin altında kaldı. Ülkede, hane halkı borcunun 2024’ün son çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre yüzde 0,5 artış göstererek 18,04 trilyon dolara yükseldiği bildirildi.
Analistler, beklenenden daha yüksek ÜFE verilerine rağmen, yeni tarife planlarının enflasyonist baskılar ile küresel ticaret gerilimlerine dair endişeleri hafiflettiğini belirtti. Ayrıca, ABD’de 10 yıl vadeli hazine tahvili faizi yüzde 4,62 seviyesini gördükten sonra şu an yüzde 4,54 seviyesinde dengelendi. Dolar endeksi de güne yüzde 0,2 azalışla 107,1 seviyesinden başladı.
Altının ons fiyatı ise dün 2.928,51 dolardan kapanırken, yeni günde yüzde 0,1 artışla 2.930 dolardan işlem görüyor. Brent petrolün varil fiyatı ise yatay seyirle 74,9 dolardan satılmakta. New York Borsası’nda S&P 500 endeksi yüzde 1,04, Dow Jones endeksi yüzde 0,77 ve Nasdaq endeksi yüzde 1,50 değer kazandı. ABD’de endeks vadeli kontratlar yeni güne pozitif bir seyirle başladı.
Avrupa
Avrupa borsalarında ise dün İngiltere hariç pozitif bir seyir gözlemlenirken, bugün Avro Bölgesi’nde açıklanacak büyüme verilerine odaklanıldı. Avro Bölgesi’nde resesyon endişeleri devam ederken, ABD ile Avrupa Birliği’nin ticari ilişkilerine dair gelişmeler yakından takip ediliyor.
Trump, ABD’nin Avrupa Birliği’nin Apple, Google ve Facebook gibi Amerikan şirketlerine açtığı davaları hatırlatarak, “Hepimiz Avrupa’yı, Avrupa’daki ülkeleri seviyoruz, ancak AB ticaret konusunda çok acımasız.” değerlendirmesini yaptı. Trump, karşılıklı tarifelerin herkes için geçerli olduğunu ve bu yöntemin daha basit olduğunu belirtti. Ayrıca, Rusya-Ukrayna Savaşı ile ilgili çözüm sürecine dair iyimserliklerin risk iştahını artırdığı bildirildi.
Dün itibarıyla Almanya’da DAX 40 endeksi yüzde 2,09, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 1,52 ve İtalya’da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 1 yükselirken, İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,49 düştü. DAX 40 endeksi kapanışta rekor tazeledi. Avrupa’da endeks vadeli kontratlar yeni güne karışık bir seyir ile başladı.
Asya
Asya borsalarında ise Japonya hariç genelde alış ağırlıklı bir seyir gözlemleniyor. Trump’ın tarifeler konusunda çok agresif olmayacağı ve müzakereye açık olabileceği beklentileri, risk iştahını artırıyor. Ayrıca, Çin’in yapay zeka alanındaki gelişmeleri, Çin ve Hong Kong’daki teknoloji hisselerinde yaşanan yükselişi destekliyor.
Hong Kong’da işlem gören China Unicom’un hisseleri yüzde 4,9, Tencent’in hisseleri yüzde 4,4, Xiaomi’nin hisseleri yüzde 4,7 ve Meituan’ın hisseleri yüzde 4,4 oranında artış gösterdi. Bu gelişmelerle Japonya’da Nikkei 225 yüzde 0,7 değer kaybederken, Güney Kore’de Kospi yüzde 0,5, Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,3 ve Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 2,3 değer kazandı.
Yurt içi piyasalar
Yurt içindeki piyasalarda dün alış ağırlıklı bir seyir izleyen Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, günü yüzde 1,38 primle 9.914,68 puandan kapattı. Dolar/TL ise yatay seyirle 36,0964’ten kapanırken, bugün bankalararası piyasada yüzde 0,3 artışla 36,2010 seviyesinden işlem görüyor.
Analistler, yurt içinde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın piyasa katılımcıları anketi ve konut satışlarının yanı sıra yurt dışında da Avro Bölgesi büyüme verileri, ABD’de perakende satış, sanayi üretimi ve kapasite kullanım oranı verilerinin yakından takip edileceğini belirtti. Teknik açıdan ise BIST 100 endeksinde 9.950 ve 10.000 seviyelerinin direnç, 9.800 ve 9.700 puanın destek konumunda olduğuna işaret ettiler.
