Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından hazırlanan “Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri Yeniden İmar ve Gelişme Raporu”na göre, Kahramanmaraş merkezli depremler, 120 bin kilometrekarelik bir alanda 14 milyondan fazla kişiyi olumsuz etkiledi.
Deprem sonrası bölgedeki altyapı için kara, hava ve deniz yolu iletişimine yönelik çeşitli önemli yatırımlar hayata geçirildi.
Afetten etkilenen yolların onarımı gerçekleştirildi. Bu yollar üzerindeki sinyalizasyon sistemleri, oto korkulukları, yatay ve düşey işaretlemeler yenilenerek trafik güvenliği artırıldı.
Köprülerin bakım ve onarım çalışmaları yapıldı, deprem sismik takviye izolatörlerinin değişimi gerçekleştirildi ve tünellerdeki yapısal olmayan hasarların giderilmesi için de çeşitli faaliyetler yürütüldü.
Bu çalışmalar kapsamında kara yolları ve otoyollardaki hasarların onarılması için 22,9 milyar liralık bir yatırım planlandı. 2024 sonu itibarıyla bu kapsamda yaklaşık 12,7 milyar lira harcama yapıldı. Hatay’daki 52 kilometrelik kara yolu onarımı ve 4 sanat yapısı için 7,08 milyar lira ödenek ayrıldı.
Yeni yerleşim alanları ile konut ve sosyal tesislere erişim sağlamak amacıyla yapılan imar ve bağlantı yolları için ise 33,2 milyar liralık bir yatırım hedeflenirken, 2024 sonu itibarıyla yaklaşık 15,3 milyar lira harcandı.
Deniz yapıları için yatırımlar
Afet bölgesinde kıyı tesislerinde meydana gelen hasarların giderilmesine yönelik ön projelendirme çalışmaları tamamlandı. Hatay’da bulunan trafik gözetleme istasyonu ve bir deniz fenerinin hasarının onarılması için bu yıl yaklaşık 31 milyon liralık bir yatırım yapılacak.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından yürütülen “Madenli Yat Limanı ve Su Sporları Merkezi Projesi”nin ihalesi gerçekleşirken, İskenderun sahil koruma ile İskenderun 3. kısım kıyı tahkimatı inşaat projeleri tamamlandı.
Hatay’da bu alanda yapılacak yatırımlar için 705,4 milyon lira ayrıldı ve geçen yıl 311,7 milyon lira harcandı. En yüksek harcama, 310,4 milyon lira ile deniz yolu altyapı sahil tahkimatı için gerçekleştirildi.
Havalimanlarına yönelik yatırımlar
Afet sonrasında havalimanlarında oluşan hasarların onarılması için çalışmalar yürütülmektedir. Malatya ve Hatay’daki havalimanlarının altyapısıyla ilgili sorunların giderilmesi için 16,2 milyar liralık bir yatırım planlandı ve bu tesislere 2024 sonu itibarıyla yaklaşık 8 milyar lira harcama yapıldı.
Deprem bölgesinde yük ve yolcu taşımacılığı yapan demir yolu hatlarının alt ve üstyapısında hasar meydana geldi. Bu hasarın onarılması için demir yolu hatlarına 34,2 milyar lira yatırım planlanırken, bu süreçte yapılan harcama ise 18,6 milyar lira oldu.
Bölgedeki en yüksek harcama, Gölbaşı-Malatya-Elazığ ve Malatya-Çetinkaya demir yolu hatlarında gerçekleştirilecek. Bu hatların alt ve üstyapı, elektrifikasyon, köprü ve sinyalizasyon çalışmaları için 7,4 milyar lira harcanması öngörülüyor.
Haberleşme altyapısına yönelik çalışmalar
Depremler sonrası hasar gören haberleşme altyapısına yönelik gerekli çalışmalar devam etmektedir. Bölgedeki sabit telefon, mobil şebeke ve internet erişim sistemlerinin iyileştirilmesi amacıyla kapsamlı projeler üzerinde çalışılmaktadır.
Eylül 2024 itibarıyla deprem bölgesindeki 11 ilde sabit telefon erişim hat sayısının 780 bin 940, mobil telefon abonelerinin ise 13 milyon 336 bin 561 olduğu tespit edilmiştir.
Bölgedeki sabit genişbant internet abone sayısı 2 milyon 94 bin 261, mobil genişbant abone sayısı ise 11 milyon 756 bin 229 olarak kaydedilmektedir. Ayrıca, fiber-optik kablo uzunluğunun 71 bin 666 kilometre olduğu görülmektedir.
Depremde, işletmecilerin santral noktalarında yer alan cihazlarda, şebeke altyapısında ve baz istasyonlarında toplam 6,5 milyar lira hasar meydana geldiği hesaplanmıştır.
Bu hasarın giderilmesi ve yeni altyapının inşası amacıyla, ocak ayı itibarıyla işletmeciler santral ve son kullanıcı donanımları, şebeke ve fiber optik kablo kalemlerinde 7,7 milyar lira yatırım gerçekleştirdi.
Bölgenin yeniden imar ve inşası çerçevesinde yaklaşık 1400 kalıcı baz istasyonu da kurulmuştur.
Afet sonrasında, posta hizmetlerinin normale dönebilmesi, sosyal desteklerin ulaştırılması ve e-ticaret altyapısının sürdürülebilmesi amacıyla gerekli tedbirler alınmıştır. Kiralanan mobil araçlar için 7,2 milyon lira, geçici iş yerleri oluşturmak amacıyla kullanılan konteyner ve bunlara ait makine teçhizatları için ise 21,1 milyon lira harcama yapılmıştır.
Bölgedeki haberleşme alanında yapılan harcama, 2024 sonu itibarıyla 90,8 milyon lira olarak kaydedilmiştir.
